?srail Raporu | 15-21 May?s 2022

15-21 May?s Tarihleri Aras?nda Öne Ç?kan Haber Ba?l?klar?

Ebu Akile’nin karde?i cenaze töreni esnas?ndaki polis ?iddetini ele?tirdi ve ?srail polisinin olaylara yönelik aç?klamas?n? “mant?ks?z” olarak niteledi.

BAE’ye taziye ziyareti gerçekle?tiren ?srail Cumhurba?kan? Herzog, Muhammed bin Zayed ile bir görü?me gerçekle?tirdi.

?srail daha önce Polonya s?n?r?ndaki Przemsyl ?ehrine ta??d??? Ukrayna Büyükelçili?ini yeniden Kiev’e ta??maya haz?rlan?yor.

?ki haftal?k aran?n ard?ndan Erez geçi?i yeniden aç?ld?. ?srail’de çal??ma izni olan 12 bin Gazzeli i?ine geri dönerken Adalet Bakan? Gideon Saar, Gazze-?srail geçi?inin yeniden aç?lmas? karar?n? ele?tirdi.

?srail bas?n?nda yer alan iddialara göre haftal?k kabine toplant?s? esnas?nda Ba?bakan Bennett ile Savunma Bakan? Gantz aras?nda bir tart??ma ya?and?. ?ddialara göre Gantz, Ba?bakan Bennett’i kabinenin di?er üyelerini yeterince takdir etmedi?i ve sadece kendisini ön plana ç?kard??? için ele?tirdi.

Geçti?imiz haftalarda Mescid-i Aksa olaylar? esnas?nda a??r yaralanan bir Filistinli hayat?n? kaybetti. Cenaze töreni esnas?nda Filistinliler ile ?srail güvenlik güçleri aras?nda çat??malar ya?and?.

Maliye Bakan? Liebermann, D??i?leri Bakan? Lapid ve Gantz liderli?indeki Mavi-Beyaz Partisinin 2018 y?l?nda kabul edilen Yahudi ulus devlet yasas?n? de?i?tirmeye yönelik beyanlar?n?n ard?ndan aç?klamalarda bulunan ?çi?leri Bakan? ?aked, Yamina partisinin böyle bir de?i?ikli?i kabul etmeyece?ini ifade etti.

Partisinin grup toplant?s?nda konu?an Maliye Bakan? Liebermann, Filistin Devlet Ba?kan? Mahmud Abbas’?n me?rula?t?r?lmamas? gerekti?ini belirterek kabinedeki bakanlar? Abbas’? boykot etmeye ça??rd?.

Ra’am Partisi, Negev’de ya?ayan Arap ailelere ait olan ve ?srail taraf?ndan tan?nmayan yap?lar?n y?k?lmamas? ve sahiplerine ceza verilmemesi konusunda hükümetle anla?t???n? duyurdu. Ana muhalefet lideri Netanyahu’nun partisi Likud, Ra’am’?n bu aç?klamas?n?n ard?ndan Bennett hükümetini ülkeyi “?ura Konseyi’ne” pe?ke? çekmekle itham etti.

Nakba Günü etkinlikleri büyük oranda olays?z biçimde gerçekle?tirildi. Yaz?l? bir aç?klama yapan Filistin Devlet Ba?kan? Abbas, Filistinlileri etnik temizlik, yerle?im ve Yahudile?tirme faaliyetlerine kar?? direnmeye ça??rd?.

Reichman Üniversitesinde bir etkinli?e kat?lan ?srail Savunma Bakan? Gantz, ?ran’?n nükleer bomba üretimi için yeterli fisil madde miktar?na ula?mas?na say?l? haftalar kald???n? iddia etti.

?srail ordusu, Sal? günü Hizbullah’a ait bir ?HA’n?n ?srail hava sahas?na girdikten sonra dü?ürüldü?ünü aç?klad?.

50 y?l sonra ilk kez ?srailli bir diplomat Çad Cumhurba?kan?na güven mektubunu sundu. ?ki ülke 1972 y?l?nda kopan diplomatik ili?kilerin 2019 y?l?nda yeniden kuruldu?unu duyurmu?tu.

Ba?bakan Bennett, hükümet koalisyonundan istifa ederek muhalefet saflar?na kat?lan Idit Silman’? meclis koalisyonlar?ndaki görevlerinden almaya haz?rlan?yor. Bennett’in ?imdiye kadar böyle bir ad?m atmam?? olmas?, kritik oylamalarda Silman’?n hükümete destek verebilece?i ihtimaline inanmas?na dayand?r?l?yor.

Hayfa kentinde devam eden askeri tatbikatlarla alakal? aç?klama yapan Savunma Bakan? Gantz, tatbikatlar?n amaçlar?n?n “çe?itli sahalardaki dü?manlar?m?za ve Lübnan’da faaliyet gösteren Hizbullah ve Hamas’a kar?? çe?itli senaryolara haz?rlanmak” oldu?unu söyledi. Bu aç?klama Hamas’?n Lübnan’da bir operasyon üssü kurdu?unun ?srailli bir yetkili taraf?ndan ilk kez teyit edilmesi olarak de?erlendirildi.

?srailli Kanal 13, Suriye’de ?srail jetlerinin Rus S-300 füzeleri taraf?ndan hedef al?nd???n? iddia etti. Do?rulanmas? halinde bu, S-300’lerin Suriye’de ilk kez ?srail’e kar?? kullan?lmas? olacak.

?srail, Ukrayna’ya 2,000 kask ve 500 çelik yelek gönderdi. Ekipmanlar?n kurtarma güçleri ve sivil kurulu?lar taraf?ndan kullanaca?? aç?kland?.

?srailli Kanal 13’ün iddialar?na göre ABD, ?srail’in ?ran’?n nükleer tesislerine yönelik bir sald?r?y? simüle eden tatbikatlar?na kat?lacak.

?srail Savunma Bakan? Gantz ABD’ye bir ziyaret gerçekle?tirdi. Ziyaretin ana gündem maddelerini ?ran’?n nükleer tehdidi ve Ukrayna sava?? te?kil etti.

Meretz Milletvekili Rinawie Zoabi, hükümet koalisyonundan istifa etti. ?stifa mektubunda Zoabi, hükümetin Arap toplumuna yönelik tutumlar?n? ele?tirirken hükümeti sa? kanada kaymakla suçlad?. Böylece ?srail meclisinde hükümet koalisyonu az?nl??a dü?mü? oldu. (59-61)

D??i?leri Bakan? Lapid, Rinawie Zoabi ile bir araya geldi. ?kilinin duruma çözüm bulmak için Pazar günü tekrar bir araya gelece?i kaydedildi. Kanal 12’ye dayand?r?lan haberlere göre koalisyon liderleri hükümetin ayakta kalma ihtimali konusunda karamsarlar.

?srail Ordusu, ?irin Ebu Akile’nin ölümüne ili?kin soru?turma aç?l?p aç?lmayaca??na Askeri Savc?l?k taraf?ndan karar verilece?ini aç?klad?.

Netanyahu’nun, koalisyonun ordudan yeni ayr?lan askerlere ö?renim bursu verilmesine yönelik tasar?s?n? reddetme karar? kendi partisi içinde tepkilere neden oldu. Likud milletvekilleri tasar?n?n geçmesini desteklerken Netanyahu bu tasar?n?n reddedilmesini, koalisyonun az?nl??a dü?tü?ünü göstermenin bir yolu olarak görüyor.

Birzeit Üniversitesinde gerçekle?tirilen ö?renci seçimlerini Hamas kazand?.

?srail’in yabanc?lar?n Bat? ?eria’ya giri?ini k?s?tlamaya yönelik yeni politikas? ABD taraf?ndan tepkiyle kar??land?.

Zoabi’nin istifas?n?n ard?ndan ilk kez aç?klamada bulunan D??i?leri Bakan? Lapid, “henüz hükümetin çöktü?ünü söylemek için çok erken” dedi.

Zoabi yapt??? aç?klamada istifa karar?ndan geri dönü? olmad???n? vurgularken erken seçimlerde muhalefeti destekleyip desteklemeyece?i konusunda aç?k kap? b?rakt?.

?srail ordusundan yap?lan aç?klamada Kas?m Süleymani’nin damad?n?n Suriye üzerinden sivil uçu?larla Hizbullah’a silah kaç?rd??? iddia edildi.

Rusya D??i?leri Bakan Yard?mc?s? Mikhail Bogdanov, ?srailli yetkililerin son zamanlarda yapt??? Rusya kar??t? aç?klamalardan dolay? hayal k?r?kl???na u?rad???n? söyledi.

D?? Politika Gündemi:

Bu hafta ?srail d?? politikas?nda ?srail’in kuzey s?n?r?n? ilgilendiren ba?l?klar ön plana ç?kt?. Geçti?imiz hafta ortaya at?lan Rusya’n?n Suriye’den k?smen güçlerini çekerek belirli bölgeleri ?ran’a b?rakt??? iddias?n?n ard?ndan bu hafta ?srail bas?n?nda Rus S-300 füzelerinin ?srail jetlerini hedef ald??? iddias? yer ald?.[1] Her iki iddia hakk?nda da henüz do?rulanm?? bilgiler mevcut olmasa da bu tür iddialar?n gündeme getirilmesi, ?srail’in d?? politikadaki yeni odak noktas?n?n Kuzey s?n?r? oldu?una i?aret etmesi aç?s?ndan önemlidir.

Suriye ile alakal? bu iddialara ek olarak Rusya D??i?leri Bakan? Lavrov’un “Hitler de Yahudi kökenlere sahipti” ç?k??? ile ba?layan süreç, ?srail’in Ukrayna’ya savunma ekipman? göndermesiyle devam etti. Bu noktada ?srail’in Ukrayna-Rusya sava??ndaki konumunda bir de?i?iklik oldu?u iddia edildi. Ancak ?srail’in henüz Rusya’ya kar?? net bir tav?r tak?nmad???n? belirtmek gerekir. ?srail’in Ukrayna’ya sa?lad??? ekipmanlar?n sembolik düzeyde olaca?? daha önce ?srailli yetkililer taraf?ndan da ifade edilmi?ti.[2] Ukrayna’n?n ?srail’den Demir Duvar sistemleri gibi daha büyük beklentilerini göz önüne al?nd???nda ?srail’in son dönemdeki tutumunun bir konum de?i?ikli?ini yans?tmad??? söylenebilir. ?srail bas?n?nda Ukrayna lehine at?lan bu ad?mlar?n muhtemel gerekçeleri olarak uluslararas? bask?lar ve ?srail’in savunma sanayi ihracat? aç?s?ndan güvenilir bir ülke imaj? çizme çabas? gösterildi.[3]

?srail’in Rusya konusundaki temkinli tavr?n?n devam etmesi Suriye’deki ?srail ile Rusya aras?ndaki çat??mamazl?k uzla??s?n?n devam etti?i ?eklinde yorumlanabilir. Ancak Ukrayna’daki sava??n gidi?at?na göre Suriye’de ya?anmas? muhtemel de?i?imlerin halen önemli bir ihtimal olarak masada durmas? sebebiyle ?srail güvenlik güçleri ve yetkilileri alarmda kalmaya devam ediyor. ?srail ordusunun devam eden tatbikatlar?, Savunma Bakan? Gantz’?n ABD ziyareti gibi geli?meler bu ba?lamda ele al?nabilir.

Kuzey s?n?r? aç?s?ndan bir di?er önemli geli?me ise Lübnan’da gerçekle?en seçimlerdi. Seçimlerde Hizbullah’?n güç kaybetti?i kabul edilmekle birlikte bu durumun ?srail üzerindeki Hizbullah tehdidini ne denli etkileyece?i tart??mal? görülüyor. Seçimlerin Lübnan’da köklü bir de?i?im getirmeyece?i dolay?s?yla Hizbullah’?n ?srail aç?s?ndan önemli bir tehdit olarak kalmaya devam edece?i ifade ediliyor.[4] Savunma Bakan? Gantz’?n devam eden askeri tatbikatlar?n amac?n?n Lübnan’daki Hizbullah ve Hamas’?n faaliyetlerine kar?? çe?itli senaryolara haz?rlanmak oldu?unu aç?klamas? ?srail’in Kuzey’de ?ran-Hamas-Hizbullah üçlüsünü bütünle?ik bir tehdit olarak görmeye devam etti?ine i?aret etmektedir.

?ç Politika Gündemi:

?srail hükümet koalisyonu Idit Silman’?n istifas?ndan 6 hafta sonra ikinci bir ?okla yeniden salland?. Arap as?ll? Meretz milletvekili Zoabi, hükümetin Arap toplumuna yönelik tutumunu ele?tiren bir mektup yay?nlayarak koalisyondan istifa etti. Bu istifayla birlikte hükümet koalisyonu 59 sandalyeyle 120 ki?ilik ?srail meclisinde az?nl?k durumuna dü?tü. Hükümetin az?nl?k durumuna dü?mesi, hükümetin dü?mesi için tek ba??na yeterli bir sebep de?il. Dolay?s?yla 61 sandalyeye sahip olan muhalefetin birle?erek hükümeti dü?ürmesi gerekiyor. Ancak henüz muhalefet blo?unda böyle bir birliktelikten bahsetmek mümkün de?il. Geçen hafta Netanyahu, hükümeti dü?ürmeye yönelik tasar?y? meclise getirmeyi dü?ünmü? ancak mevcut ?artlarda gerekli ço?unlu?un sa?lanamayaca??n? dü?ünerek bu tasar?dan vazgeçmi?ti.[5] ?srail’de hükümetin dü?ürülmesi durumunda yeniden seçime gidilecek. Geçi? döneminde ise Bennett ba?bakan olmaya devam edecek. Muhalefetin önündeki seçeneklerden bir di?eri de seçime gitmeden mevcut mecliste 61 vekili bir araya getirerek yeni bir hükümet kurmak. Mevcut ko?ullarda böyle bir hükümetin kurulmas? için muhalefetin, hükümet koalisyonundan daha fazla ismi yan?na çekmesi gerekiyor.

Referanslar