Uluslararas? Ara?t?rma Merkezlerinin Öne Ç?kan Yay?nlar? | 15 – 31 Temmuz 2022

Putin, Reisi ve Erdo?an ile görü?tü: Suriye’nin ak?beti ne olacak?

Rusya Devlet Ba?kan? Vladimir Putin, 24 ?ubat’ta ba?layan Ukrayna i?galinden bu yana ikinci uluslararas? ziyaretini 19 Temmuz’da ?ran’a gerçekle?tirdi. Putin, Tahran’da ?ran Cumhurba?kan? ?brahim Reisi ve Türkiye Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an ile ayr? ayr? bir araya geldi.

Daha sonra her iki liderle de Ukrayna sava??n?n ve Suriye meselesinin gündemde oldu?u bir zirve yapt?. Üç devlet ba?kan?n?n bu toplant?lardaki öncelikleri farkl? gibi görünüyordu. Putin, Bat?’n?n dünyay? aksine inand?rma giri?imlerine ra?men, Rusya’n?n uluslararas? sahnede izole olmad???n? göstermeye kararl?yd?. Cumhurba?kan? Erdo?an’?n önceli?i Suriye’nin kuzeyine yeni bir operasyon ve Ukrayna’dan tah?l ihracat?n?n yeniden ba?lamas?n? sa?lamakt?. Son olarak, ?ran Cumhurba?kan? Reisi’nin gündeminde ise ticaret ve ?ran’?n Suriye ve bölgenin tamam?ndaki ç?karlar?n?n savunulmas? vard?.

Son geli?meler, Esed rejiminin 2554 say?l? BM Karar?na dayal? siyasi müzakereleri sekteye u?ratarak; Rusya’n?n s?n?r ötesi yard?m da??t?m? konusunda Güvenlik Konseyi’nde kazand??? son zaferine yat?r?m yapmas?n? sa?layabilir.

Son geli?meler, Rusya ve Suriye’nin stratejik ba?lar?n? güçlendirme niyetini ortaya koyuyor. Bir tarafta Rusya, rejimin yeni bir yerde düzenlenmesini talep etmesinin ard?ndan Anayasa Komitesi’nin bir sonraki turunu ertelemek için bask? yapt?. Di?er tarafta ise rejim, geçti?imiz günlerde Do?u Ukrayna’daki ayr?l?kç?lar?n ba??ms?zl???n? tan?yarak çe?itli ekonomik ve siyasi anla?malar imzalad?.

Buna ek olarak Esed rejimi, Rusya, Türkiye ve ?ran’?n rejimin Suriye Demokratik Güçleri taraf?ndan kontrol edilen bölgelerde etkisini geni?letmesine olanak vermesini ve Kuzey Halep’te herhangi bir Türk askeri operasyonunu cayd?racak bir anla?maya varmas?n? umuyor.

Bu ba?lamda, Suriye halk? için gelecekte ne olaca??n? tahmin etmek zor. Ancak zirveden sonra yay?mlanan aç?klamada da görüldü?ü gibi aç?k olan ?ey, ülkenin kaderi konusunda üç lider aras?ndaki anla?ma ba?l?klar? oldukça s?n?rl?.

Kaynak: ?talyan Uluslararas? Siyasi Ara?t?rmalar Enstitüsü

Tah?l Sevkiyat?: Türkiye, Rusya’n?n Ukrayna’dan Tah?l Kaçakç?l??? Yapmas?n? Görmezden Gelemez, Peki Neden?

Rusya, Türkiye ve Ukrayna aras?nda uzun zamand?r beklenen BM destekli bir anla?ma imzaland?. Rusya, Türkiye ve Ukrayna’n?n Karadeniz’deki limanlar?n? açma törenine ev sahipli?i yapan Türkiye, dünyan?n dikkatini üstünde toplad?.

Anla?ma, Ukrayna tah?l?n?n Odessa bölgesindeki üç limandan güvenli bir ?ekilde ihraç edilmesini sa?layacak ve böylece Rusya’n?n tetikledi?i küresel g?da krizini hafifletecek.

Öte yandan, Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an’?n sava?an taraflar olan Ukrayna ve Rus liderleri bir araya getirmek için aylarca süren mekik diplomasisi arac?l???yla mümkün hale getirdi?i anla?ma; Türkiye için büyük bir diplomatik zafer haline geldi.

Türkiye’nin de anla?malar?n uygulanmas?nda önemli bir rol oynamas? bekleniyor. ?stanbul’da ortak bir koordinasyon merkezi kurulacak. Ticaret gemileri, Türk Bo?azlar?ndan giri? ve ç?k?? yaparken Türkiye’nin belirledi?i limanlarda kontrol edilecek.

?ayet tüm taraflar taahhüt verirse, Ankara’n?n bu zaferi kutlamak için birden çok nedeni olacak. Birincisi, Orta Do?u ve Afrika’ya yeniden ihracat için g?da tedariki sa?lanacak, Türkiye’nin bölgedeki “yumu?ak gücü”nü art?racak, Bat? ba?kentlerindeki imaj?n? iyile?tirecek ve yurt içinde mevcut yönetime deste?i güçlendirecek.

Ancak unutmamal?y?z ki; Rusya’n?n K?r?m da dahil olmak üzere i?gal alt?ndaki bölgelerden esas olarak Suriye ve Türkiye’ye sevk etti?i Ukrayna tah?l?nda yasa d??? ticarete dair kan?tlar bulunuyor. Ancak Türk D??i?leri Bakanl???, yasa d??? sat??? yap?lan tah?llar?n Ukrayna men?eli oldu?una dair hiçbir kan?t bulunmad???n? belirterek bu iddialar? yalanlad?.

Bir yandan, Türkiye’de Rusya’ya güvenilemeyece?i, ancak iç piyasada ?ok ya?amamak için uyum sa?lanmas? gerekti?i konusunda genel bir fikir birli?i var. Öte yandan, g?da krizinden etkilenen ülkelerdeki ekonomik ve sosyal s?k?nt?lar? hafifletmek için uluslararas? piyasalarda acilen istikrar sa?lanmas?na ihtiyaç duyuluyor.

Rusya’n?n Ukrayna’y? i?galinin, Türk ekonomisi için a??r sonuçlar? oldu. Ancak Ankara’n?n Karadeniz’de bozulan tedarik zincirlerini onarma çabalar? övgüye de?er.

Ancak Rusya’n?n süreci durdurma ve Ukrayna’dan ya?malanm?? tah?l ta??maya devam etme giri?imleri, Türkiye için daha yüksek teminat maliyetlerine yol açabilir. Bu nedenle Türkiye, bu yasa d??? sevkiyata izin veremez.

Birincisi, Rus gemilerinin Ukrayna liman? altyap?s?na yönelik sald?r?lardan sonra çal?nan Ukrayna tah?l?n? kabul etmesi, Ankara’n?n Ukrayna ihracat ambargosunu kald?rmaya yönelik müzakerelerde tarafs?z bir ara bulucu olarak güvenilirli?i hakk?nda sorular? gündeme getirebilir.

?kincisi, bu tür bir i? birli?i, Türkiye’nin Astana sürecini, Libya’daki siyasi süreci ve Da?l?k Karaba? Sava??’n?n ara buluculu?u gibi di?er bölgesel çat??malar? çözme giri?imlerindeki yap?c? ve güvenilir bir aktör rolünü büyük ölçüde zay?flatabilir.

Üçüncüsü, Rusya, Türk limanlar?n? karanl?k kaçakç?l?k planlar?na sürükleyerek, köklü Türk-Ukrayna ortakl???n? bozmay? umuyor. Ukrayna’n?n Türkiye büyükelçisi aç?klamalar?nda, Ukrayna halk?n?n Ankara’n?n Moskova ile yapt??? geli?igüzel i? birli?inden giderek daha fazla rahats?z oldu?unu ifade etmi?ti.

Dördüncüsü, Ankara, ?sveç ve Finlandiya’n?n NATO’ya kat?lma giri?imi konusundaki yap?c? tutumundan sonra ittifak ile askeri i? birli?inin yeni bir döneme girmesine yönelik umutlar?n? art?rmaya ba?lad??? gibi; Türkiye’nin Bat? ile ili?kilerinde yeni sorunlarla kar?? kar??ya kalma riski de bulunuyor. Türkiye’nin ABD Mali Suçlar? Uygulama A??’na dahil edilmesi endi?e vericidir.

Be?incisi, Rusya’n?n i?gal alt?ndaki Ukrayna limanlar?ndan Türkiye’ye seyahat eden filosunu geni?letmeye yönelik geni? kapsaml? hedefi, K?r?m’?n yasa d??? ilhak?na fiili me?ruiyet kazand?r?yor.

Son olarak, Türk ?irketleri do?rudan mali zarara u?rayabilir. Türk çiftçiler, ?u anda Rus kuvvetleri taraf?ndan i?gal edilen Ukrayna’n?n güney bölgelerindeki tar?m arazilerini kiralayarak binlerce hektar ekiyor. Bu nedenle, çal?nt? bu?day ve ayçiçe?i ürünlerini ta??yan Rus gemilerinin baz?lar?nda “Türk” mahsulleri olmas? kuvvetle muhtemeldir.

Sonuç olarak, i?gal alt?ndaki Ukrayna topraklar?ndan tah?l? bo?altmak tamamen Rusya’n?n ç?kar?na iken, Türkiye’nin bu oyunda kazanaca?? hiçbir ?ey yok ve kaybedecek çok ?eyi var.

Kaynak: Atlantik Konseyi

Rusya ve ?ran Gittikçe Daha Çok Yak?nla??yor

Tahran zirvesinin Putin aç?s?ndan en dikkat çekici sonuçlar?ndan biri, Hamaney’in Ukrayna’n?n i?galine verdi?i destektir. ?ran’?n dini lideri, Putin’in ifadelerini neredeyse kelimesi kelimesine tekrarlayarak “E?er inisiyatifi kendin almasayd?n, bir ba?kas? inisiyatifi ele al?r ve sava?a neden olurdu, NATO tehlikeli bir varl?kt?r” diye konu?tu.

Zirve, ?ran ile yak?n bir ili?kinin art?k Moskova için daha önemli olaca??n? gösterdi. Asl?nda, Suriye’deki sava?, ikili ili?kilerin sürekli geli?mesine yol açm??t?.

Putin’in gezisi, Rusya ve ?ran’?n siyasi ve ekonomik ili?kilerini geli?tirmeye haz?rlan?rken, Bat?’ya yaln?z olmad???na dair bir mesaj göndermekle s?n?rl? de?il. Üst düzey Rus yetkililer, Rus tah?l?n?n dost ülkelere sunuldu?unu ve Rusya’n?n ?ran’a daha fazla bu?day tedarik etmeye istekli olaca??n? da aç?kça belirtti.

Buna ek olarak, iki ülke kuzey ve güney aras?nda; Rusya’y? Basra Körfezi’ne ba?layan ve Rus mallar?n? Hindistan’a ta??yacak bir kara-deniz ula??m koridoru kurarak yapt?r?mlar? a?man?n yollar?n? görü?meye devam edecek.

Zirvenin ard?ndan Putin, ?ran ile Avrasya Ekonomik Birli?i – Putin’in Avrupa Birli?i’ne alternatifi – aras?ndaki serbest ticaret protokolünü de onaylad?. Böylece Rusya-?ran serbest ticaret bölgesi olu?turma yolunda bir ad?m daha att?.

Orta Do?u söz konusu oldu?unda, Rusya ve ?ran’? zay?f aktörler olarak görmemek gerekiyor. ?ki ülke, Suriye gibi yerlerde stratejik inisiyatif al?yor. ?ki ülke bir araya geldi?inde hala Bat?’n?n ç?karlar?n? engelleyebilir ve bölgesel güvenli?i tehdit edebilir. Rusya ve ?ran, her zamankinden daha fazla ayn? stratejik grubun ayr?lmaz ikilisi olmu? durumda.

Kaynak: Washington Yak?n Do?u Politikas? Enstitüsü

Sadr Destekçileri Irak Parlamentosunda Uzun Süre Oturma Eylemi Yapt?

Irakl? popülist lider Mukteda es-Sadr’?n destekçileri, siyasi krizi uzatabilecek veya ülkeyi yeni ?iddet olaylar?na sürükleyebilecek bir harekete imza atarak Irak parlamentosu önünde çad?r kurdu ve aç?k oturma eylemi için haz?rland?.

?ran’a yak?n ?ii muhalifleri hükümet kurmaya çal???rken binlerce ?ii, cumartesi günü Ba?dat’taki müstahkem Ye?il Bölge’yi bast? ve bo? parlamento binas?n? bir hafta içinde ikinci kez ele geçirdi.

Hareketin içinden bir yetkili, sosyo-politik Sadr Hareketi’nin; parlamentonun feshedilmesi, seçimlerin yeniden yap?lmas? ve federal hakimlerin de?i?tirilmesi ça?r?s?nda bulundu?unu aktard?.

Sadr, ?ran destekli muhaliflere kar??, onlar?n yolsuzluk yapt?klar?n? ve Ba?dat’?n de?il Tahran’?n ç?karlar?na hizmet ettiklerini söyleyerek ‘halk muhalefeti’ dalgas?n? sürdürmeye devam ediyor.

Bununla birlikte, din adam? Sadr’?n devletin büyük bölümleri üzerinde s?k? bir hakimiyeti var ve Sadr Hareketi uzun süredir en yozla?m?? ve i?levsiz hükümet dairelerinden baz?lar?n? yönetiyor.

Kaynak: Reuters

Arap Bahar?’ndan Otoriter Rejime: Tunus

Kuzey Afrika ve Orta Do?u’yu kas?p kavuran 2011 Arap Bahar?’n?n kitlesel protestolar?n?n do?um yeri olan Tunus, ülkenin demokrasiye do?ru çalkant?l? geçi?inde bilinmeyen bir bölüme girdi.

Tunus Cumhurba?kan? Kays Said, parlamentoyu ve hükümeti görevden ald??? 25 Temmuz 2021’den bu yana ülkeyi kararnamelerle yönetiyor. Parlamentoyu görevden almas?ndan tam bir y?l sonra Said, yapt??? anayasa referandumu ile gücünü peki?tirdi.

Tunuslular, ülkenin sorunlar?n? çözmek için güçlü bir lidere ihtiyaç duydu?una inansa da Tunuslular?n referandum için hevesleri yoktu. Yüzde 30’un alt?nda bir kat?l?mla gerçekle?tirilen 25 Temmuz referandumu, Tunus’un siyasi sistemini Said’e neredeyse s?n?rs?z yetki veren bir sisteme dönü?türmenin yolunu açt?.

Arap Bahar?’ndan üç y?l sonra, 2014’te haz?rlanan anayasan?n yerini alan yeni anayasa, devlet ba?kan?na tam yürütme denetimi, ordunun üst düzey komutan? ve parlamento onay? olmadan bir hükümet atama yetkisi verecek.

Ülkenin siyasi geçi?ini daha karma??k bir yola sokan referandumla birlikte Tunus, hem siyasi hem de ekonomik olarak zorlu yönetim görevleriyle kar?? kar??ya. Hükümetin görev listesinin ba??nda ekonomiyi nas?l canland?raca?? ve ülkenin siyasi liderli?ine halk?n güvenini nas?l in?a edece?i yer almal?.

Heritage Foundation’?n y?ll?k Ekonomik Özgürlük Endeksi’nin son bask?s?na göre, Tunus’un ekonomik özgürlük puan? 54,2 ve 177 ülke aras?nda 2022 Endeksinde 128. s?rada.

Washington’un d?? politikas?ndan bak?ld???nda, Tunus kendisini ABD için potansiyel olarak kullan?lmaya de?er kritik bir varl?k haline getirebilir. ?stikrarl? ve demokratik bir Tunus, yaln?zca ABD’ye stratejik bir müttefik sa?lamakla kalmaz, ayn? zamanda Orta Do?u ve Kuzey Afrika’da gelecekteki demokrasiler için bir model haline getirebilir.

Tunus daha fazla kalk?nma deste?i ve yard?m? ararken Çin, Tunus’un stratejik konumunu izliyor. Örne?in 2021’de Tunus ve Çin, Tunus’ta Ben Arous Spor ve Kültür Merkezleri, Tunus Diplomatik Akademisi, bir üniversite hastanesi de dahil olmak üzere Çin destekli projelerin listesini geni?letmeyi amaçlayan bir ekonomik ve teknik i? birli?i anla?mas? imzalad?.

Sonuç olarak, Tunus için daha büyük ve daha parlak bir gelecek sa?laman?n en iyi yolu, a?a??dan yukar?ya demokrasi ve Tunus’un ekonomik özgürlük aray???na izin vermektir.

Kaynak: Heritage.org

?srail’in Do?u Akdeniz’deki Do?al gaz? Hizbullah ?çin Bir Tehdit

?srail ve Lübnan, Do?u Akdeniz’deki Kari? gaz sahas?n?n kendi münhas?r ekonomik bölgesinin bir parças? oldu?unu iddia ederken Hizbullah’?n tehditlerine ra?men ?srail, tart??mal? sularda gaz ç?karmaya devam etti.

Hizbullah, haziran ay? sonlar?nda ve temmuz ba?lar?nda bir ?srail platformuna insans?z hava araçlar? göndererek ?srail operasyonlar?n? bozmaya çal??t? ancak araçlar çabucak vuruldular.

Lübnan hükümetinin dü?üncesine uygun olarak, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, gaz ç?karma gelirlerini Lübnan’?n mali s?k?nt?lar?n? hafifletmenin bir yolu olarak görüyor ve geçti?imiz günlerde, Lübnan’?n bu sahadan faydalanamamas? durumunda kimsenin sahadan yararlanamayaca??n? söyledi.

Hizbullah’?n tehditleri ?imdilik sadece sözden ibaret. Hizbullah, tart??mal? bölgelerin Lübnan ad?na savunucusu olarak siyasi me?ruiyetini korumaya devam edecek olsa da güçleri Suriye’de ba?l? kalmaya devam ediyor.

Ayr?ca ?srail ile bir çat??maya girmek Lübnan’daki büyük ekonomik krizi daha da ?iddetlendirerek ?srail ordusunun Lübnan’a önemli zararlar vermesine neden olabilir.

Bu arada, Hizbullah’?n patronu ?ran, ABD ile ?ran aras?ndaki nükleer görü?meler devam ederken daha büyük Akdeniz kriziyle ilgilenmiyor gibi görünüyor.

Bu s?n?rlamalardan ba??ms?z olarak, artan bölgesel gerilimler, Hizbullah’?n provokasyonlar?n?n istemeden ?srail’in misillemesine yol açabilece?i anlam?na geliyor.

Kaynak: Stratfor