?srail Raporu | 01 – 06 A?ustos 2022
1-6 A?ustos Tarihleri Aras?nda Öne Ç?kan Haber Ba?l?klar?
| A??r? sa?c? partiler Otzma Yehudit ve Dindar Siyonizm, seçimlere yeniden ortak listeyle girmek için anla?maya yak?nlar. Otzma Yehudit lideri Ben Gvir, artan popülaritesi nedeniyle baz? büyük taleplerde bulunmu? ve iki partinin ortakl??? sallant?ya girmi?ti. |
| ?srail Atom Enerjisi Komisyonunda bir konu?ma yapan Ba?bakan Lapid, ?srail’in hayatta kalmak için “ba?ka kabiliyetlere” sahip oldu?unu belirterek ?srail’in sahip oldu?u ancak hiçbir zaman resmi olarak do?rulamad??? nükleer silahlara aç?k bir gönderme yapt?. |
| ?ran, Bahai inanc?na mensup bir ki?iyi ?srail lehine casusluk yapmaktan dolay? tutuklad?. |
| Ba?bakan Lapid, Birle?mi? Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in geçen y?l ?srail ile Gazze aras?nda 11 gün süren çat??malarla ilgili olarak kurdu?u Soru?turma Komisyonunu, üyelerden birinin “antisemitik aç?klamalar?” nedeniyle da??tmas?n? talep etti. |
| ?srail ordusu pazartesi günü yapt??? aç?klamada, Hamas ile ba?lant?l? oldu?u iddia edilen 39 Filistinlinin evine bask?n düzenlendi?ini bildirdi. 13 Filistinli tutukland?. |
| Merkez ve Sol partiler ile Netanyahu bloku aras?nda “Yarg? Reformu” tart??malar? devam ediyor. Likud Partisinden bir milletvekili amac?n yarg?çlar taraf?ndan yönetilmeye son vermek ve ba?savc?n?n rolünü azaltmak oldu?unu söyledi. Netanyahu kar??tlar?, yarg? sistemini de?i?tirme giri?imini Netanyahu’nun devam eden davalar?ndan kurtulmas?na hizmet edecek bir taktik olarak görüyor. |
| ?srail’de süt ürünleri ve elektrik fiyatlar?nda art?? devam ederken benzin fiyatlar?nda dü?ü? görüldü. |
| Emniyet Müdürü Kobi Shabtai, pazartesi günü Fas’a giderek resmi bir gezi kapsam?nda Kuzey Afrika ülkesini ziyaret eden ilk ?srail emniyet müdürü oldu. Aç?klamada, “Emniyet müdürü ve üst düzey Fasl? yetkililer, ülkeler ve polis aras?ndaki ili?kiyi güçlendirmek amac?yla operasyonel, istihbarat ve soru?turma i?birli?ini art?rmay? görü?ecekler” denildi. |
| ?srail hükümeti, Ürdün s?n?r?nda yer alacak ortak bir Ürdün-?srail sanayi bölgesi kurma planlar?nda ilerleme kaydediyor. |
| ABD’nin ?srail Büyükelçisi Tom Nides, ?srail’in önümüzdeki y?l?n sonuna kadar ABD Vize Muafiyet Program?na kat?labilmesi için gerekli olan üç mevzuat?n ilerletilmesi için zaman?n darald??? uyar?s?nda bulundu. Mevzuatlar, Likud milletvekillerinin muhalefeti nedeniyle geçirilememi?ti. |
| ?srail güvenlik güçleri, Filistin ?slami Cihat liderlerinden Bassem Saadi’yi tutuklad?. Buna kar??l?k ?slami Cihat, yapt??? aç?klamada Saadi’nin tutuklanmas?n?n ard?ndan teyakkuz hali ilan etti?ini duyurdu. |
| ?srail ordusu, Bat? ?eria’da Filistinli ?slami Cihat’?n üst düzey bir üyesinin tutuklanmas?ndan saatler sonra tedbir amac?yla Gazze s?n?r?ndaki baz? ana otoyollar?n kapat?lmas? emrini verdi. Sald?r? ihtimaline kar?? ordunun Gazze tümenine ek birlikler takviye edildi. Per?embe günü ?srail Genelkurmay Ba?kan? Kohavi, ordunun Gazze birimine bir ziyaret gerçekle?tirdi. |
| ABD elçisi Amos Hochstein, ?srail ve Lübnan’?n deniz anla?mazl???n? çözmek için dolayl? görü?meler sürdürdü?ü Lübnan’daki toplant?lar?n ard?ndan habersiz bir ziyaret için ?srail’e geldi. |
| ABD ve ?srail donanmalar?, K?z?ldeniz’de dört günlük ortak bir deniz tatbikat?na ba?lad?. ?srail Savunma Bakan? Gantz, geçti?imiz ay yapt??? bir aç?klamada ?ran’?n bölgedeki deniz faaliyetlerinin son 10 y?l?n zirvesine ç?kt???n? ifade etmi?ti. |
| ?srail’in Rusya Büyükelçisi Alexander Ben Zvi, Yahudi Ajans?’n?n faaliyetleri nedeniyle iki ülke aras?ndaki ili?kilerin bozuldu?u bir dönemde Rusya D??i?leri Bakan Yard?mc?s? Mikhail Bogdanov ile Moskova’da bir araya geldi. |
| Netanyahu’ya yönelik yolsuzluk protestolar?yla öne ç?kan eski Yisrael Beytenu milletvekili Eli Avidar “Özgür ?srail” isminde yeni bir parti kurdu?unu aç?klad?. Önceki hükümet koalisyonunda yer alan Avidar, kendisine uygun bir bakanl?k koltu?u verilmedi?i için koalisyon içerisinde huzursuzlu?a neden olmu?tu. |
| Biden, ?ran’a kar?? Suudi Arabistan ve BAE’ye 5 milyar dolarl?k silah sat???n? onaylad?. |
| Channel 13 taraf?ndan yap?lan yeni bir anket, Benjamin Netanyahu’nun sa?c? blokunun Kas?m seçimlerinde 62 sandalye ile ço?unlu?u kazanaca??n? gösteriyor. Ankete göre Ayelet ?aked’in Siyonist Ruh’u ve Eli Avidar’?n Özgür ?srail’i seçim baraj?n? geçemiyor. |
| ?srail’e ba?l? bir ticari uçu?, Suudi Arabistan’?n geçen ay ?srail uçu?lar? da dahil olmak üzere tüm uçu?lara hava sahas?n? açmas?ndan bu yana ilk kez per?embe günü Suudi hava sahas?ndan geçti. |
| ?srailli ara?t?rma merkezi INSS bünyesinde ?srail-Çin Politika Merkezi aç?ld?. |
| Muhalefet lideri Netanyahu, artan hayat pahal?l???na kar?? bir acil durum plan? sundu. 17 dakikal?k bir video yay?mlayan Netanyahu, küresel kriz tembellik için bir bahane de?il aç?klamas?nda bulundu. |
| Seçimlere yönelik aç?klamalarda bulunan Ba?bakan ve Ye? Atid lideri Lapid, hakk?nda suç iddianamesi bulunan ki?ilerin hükümet kurmas?n? engelleyen yasalar? geçirme, hayat pahal?l???n? azaltma, medeni evlilik yasas?n? geçirme, ulus-devlet yasas?n? de?i?tirme ve tek cinsiyetli ailelere yasal statü verme vaadinde bulundu. |
| Yamina Partisinden iki önemli isim ?irli Pinto ve Stella Weinstein, ?aked taraf?ndan kurulan yeni Siyonist Ruh Partisine kat?lmayacaklar?n? aç?klad?. |
| Walla haber sitesinin haberine göre, Çar?amba günü güvenlik kabinesini bilgilendiren üst düzey yetkililer, Lübnan ile deniz s?n?r? anla?mazl???nda bir anla?maya var?lamamas? halinde ?srail’in Hizbullah ile askeri bir çat??maya sürüklenebilece?i uyar?s?nda bulundu. |
| ?srail’in Kanal 12 televizyonu, ismi aç?klanmayan Filistinli bir kayna?a dayand?rd??? haberinde, Gazze’de iktidardaki Hamas terör örgütünün bir sald?r?y? önlemek amac?yla baz? ?slami Cihat üyelerini tutuklad???n? duyurdu. |
| ?srail, cuma günü ö?leden sonra Gazze’ye yönelik bir operasyon ba?latt???n? duyurdu. Operasyon “?afak Vakti” olarak isimlendirilirken Filistin ?slami Cihat örgütünün ?srail’e yönelik sald?r?lar gerçekle?tirme niyetinden geri ad?m atmamas? üzerine operasyonun ba?lat?ld??? aç?kland?. |
| ?srail’in Gazze’ye yönelik sald?r?lar? esnas?nda aralar?nda çocuklar?n da oldu?u 10 ki?i hayat?n? kaybederken 55 ki?i yaraland?. |
| Ba?bakan Yair Lapid ve Savunma Bakan? Benny Gantz yapt?klar? ortak aç?klamada ?srail’in “terör örgütlerinin Gazze ?eridi yak?nlar?ndaki kasabalarda gündemi belirlemelerine ve ?srail vatanda?lar?n? tehdit etmelerine izin vermeyece?ini” söyledi. |
| IDF sözcüsü Ron Kochav Kanal 12’ye yapt??? aç?klamada operasyonun “Filistin ?slami Cihat’?na kar?? hedefli bir operasyon” oldu?unu söyleyerek ordunun Hamas’? süregelen çat??man?n içine çekmemeye çal??t??? ve operasyonun kapsam?n? s?n?rl? tutmay? umdu?u yönündeki haberleri do?rulad?. |
| ?srail, ?slami Cihat komutanlar?ndan Teysir el-Caberi suikast?na ili?kin görüntüleri payla?t?. |
| Pazar günü Ti?a beAv esnas?nda binlerce Yahudinin Mescid-i Aksa’ya bask?n düzenlemesi bekleniyor. Mescid-i Aksa’ya düzenlenecek bask?nlar gerginli?in t?rmanmas?na neden olabilir. |
| Gazze’den ?srail’e 400’den fazla roket ate?lendi?i aç?klan?rken Tel Aviv’de siren sesleri duyuldu. |
?ç Politika Gündemi:
?srail cuma günü Gazze’ye yönelik yeni bir operasyon ba?latt?. ?srail güvenlik güçleri son dönemde Cenin’deki operasyonlar? s?kla?t?rm??t?. Geçti?imiz hafta Nablus’taki çat??malarda 2 Filistinli hayat?n? kaybetmi? 20’nin üzerinde Filistinli tutuklanm??t?. Son olarak ?slami Cihat Hareketi komutanlar?ndan Bessam Saadi, ?srail güçleri taraf?ndan tutuklanm?? ve akabinde ?slami Cihat hareketinden ?srail’e yönelik tehditler gelmeye ba?lam??t?. Bu tehditler üzerine ?srail ordusu Gazze s?n?r?nda ola?anüstü hâl ilan ederek soka?a ç?kma yasa?? ve yollar?n ula??ma kapat?lmas? gibi tedbirler ald?. Cuma gününden itibaren ise Gazze’ye yönelik askeri operasyon ba?lad?.
Önceki operasyonlar?n aksine ?srailli yetkililerin Gazze’deki t?rmanmadan Hamas’? sorumlu tutan aç?klamalardan kaç?narak ?slami Cihat vurgusunda bulunmalar? dikkat çekti. Normalde ?srail, Gazze’den gelen bütün füze at??lar?ndan Hamas’? sorumlu tutmaktad?r. Hamas’?n ?slami Cihat’a kat?larak topyekün bir çat??man?n fitilini ate?leyip ate?lemeyece?i merak ediliyor. ?slami Cihat’?n aksine Hamas’?n Gazze’de çe?itli sorumluluklar? yer al?yor. 15 ay önce gerçekle?en çat??malar?n izleri henüz silinmi? de?il. Dolay?s?yla yeni bir çat??ma Gazze halk? içerisinde toplumsal sorunlara neden olabilir. ?srail ile ya?anan çat??malar nedeniyle yak?t temin edilemedi?i için Gazze’nin tek enerji tesisinin üretimleri durmu? durumda. Ayr?ca ?srail’de çal??ma ruhsat?na sahip 15 bin Gazzelinin giri?-ç?k??lar? da durduruldu. Öte yandan Hamas, Gazze ile ?srail aras?nda arabulucu rolünde yer alan M?s?r ile ili?kilerini riske atmak istemeyebilir. Hamas’?n kat?l?m? aç?s?ndan bu gibi iç etkenler etkili olacakt?r.
Bir di?er önemli husus ise pazar günü Ti?a beAv kutlamalar? nedeniyle binlerce Yahudi’nin Mescid-i Aksa’ya bask?n düzenleyecek olmas?d?r. Geçti?imiz may?s ay?nda ya?anan t?rmanmada Hamas kendisini Kudüs ve Mescid-i Aksa’n?n koruyucusu olarak göstermi? ve önemli bir güç kazanm??t?. Pazar günü bask?nlar esnas?nda tansiyonun ne kadar yükselece?i Hamas’?n kat?l?m? aç?s?ndan bir di?er önemli etken olacakt?r.
?srail’in mevcut hükümeti aç?s?ndan bu operasyon kritik bir öneme sahip. Özellikle yakla?an seçimler nedeniyle geçici hükümetin bu süreçteki ba?ar?s?/zl??? mevcut Ba?bakan Lapid aç?s?ndan büyük önem arz edecektir. Mevcut operasyon ile geçmi? Ba?bakan Netanyahu’nun geçi? hükümeti döneminde gerçekle?en Gazze operasyonu aras?nda kar??la?t?rma yap?lmas? kaç?n?lmaz olacakt?r. Dolay?s?yla bu operasyonlar yazar ve TV ?ovmeni geçmi?ine sahip Lapid’in ?srail için yeterli güvenlik kapasitesine sahip oldu?unu göstermesi aç?s?ndan bir “f?rsat” olma potansiyeline sahiptir. ?srail hükümetinin Hamas’? d??ar?da b?rakma çabalar? da Hamas’?n kat?l?m?n?n do?uraca?? olas? ba?ar?s?zl?klar? önleme giri?imi olarak yorumlanabilir. ?slami Cihat’tan daha geni? füze menziline sahip olan Hamas’?n kat?l?m? ?srail hükümeti aç?s?ndan olumsuz geli?meleri beraberinde getirebilir. Geçti?imiz hafta ?srail Ordusu, Hamas’a ait Gazze’deki üslerin haritas?n? yay?nlam??t?.
D?? Politika Gündemi:
?srail’in Gazze’ye yönelik operasyonu küresel çapta tepkilere neden oldu. AB, taraflara itidal ça?r?s?nda bulunurken BM, böylesi bir t?rmanman?n daha fazla yard?m ihtiyac? do?urma riski ta??d???n? belirtti. ABD Ulusal Güvenlik Konseyinden bir yetkili yapt??? aç?klamada, ?srail’in kendini savunma hakk?n? desteklediklerini ifade etti. Taraflara itidal ça?r?s?nda bulunan Rusya ise gerginli?in ?srail’in Gazze’ye ate? açmas? ve Filistinli gruplar?n buna kar??l?k vermesiyle t?rmand???n? vurgulad?.
?ran Devrim Muhaf?zlar? taraf?ndan yap?lan aç?klamada “Bu yolda sonuna kadar yan?n?zday?z, Filistin ve Filistinliler yaln?z olmad?klar?n? bilsinler” ifadelerine yer verildi.
Ankara taraf?ndan yap?lan aç?klamada “Sald?r?lar?n ard?ndan bölgede yükselen tansiyondan derin endi?e duyuyoruz. Bu olaylar?n yeni bir çat??ma sarmal?na dönü?meden sona erdirilmesi gerekti?ini vurguluyoruz” denildi.[1]
Al Jazeera’de yer bulan iddialara göre M?s?rl? yetkililer ile ?slami Cihat ve Hamas liderleri aras?nda sükunetin yeniden sa?lanmas? için çe?itli görü?meler gerçekle?tiriliyor. May?s ay?ndaki çat??malar? sona erdiren ate?kes anla?mas?nda M?s?r yine arabulucu olarak önemli bir rol üstlenmi?ti.
Olaylara ili?kin aç?klamada uluslararas? toplumu harekete geçmeye ça??ran Katar ise 1967 s?n?rlar?nda ba?kenti Do?u Kudüs olan ba??ms?z bir Filistin devleti kurulmas? konusundaki kararl? tutumunu yineledi.[2]
Referanslar:
- https://www.mfa.gov.tr/no_-250_-israil-in-gazze-ye-yonelik-hava-saldirilari-hk.tr.mfa
- https://www.aljazeera.com/news/2022/8/5/restraint-and-common-sense-reaction-to-israels-gaza-attack