ABD Ba?kan? Joe Biden’?n Orta Do?u Ziyaretinin Analizi
Ziyaretin Jeopolitik Analizi
Bu gezinin temel amac?, jeopolitik aç?dan belirsiz bir dönemde olan ABD’nin özellikle Rusya ve Çin gibi di?er d?? aktörlerin bölgedeki e?ilimlerini etkilemek için Washington’un bölgeye ba?l?l???n? sürdürdü?üne dair bir sinyal göndermektir.
Ziyaret, Orta Do?u’daki ABD d?? politikas?n?n çerçevesini militarizmden yeni bir tür angajmana do?ru kayd?rmak ve bölge halklar? ve hükümetleri ile daha derin ili?kiler arayarak gerilimi azaltma gibi e?ilimlerin desteklenmesine ve bölgesel entegrasyonun artmas?na yard?mc? olmak için bir f?rsatt?r.
https://www.mei.edu/publications/special-briefing-president-bidens-trip-middle-east
Ziyaretin Diplomatik Analizi
ABD Ba?kan? Joe Biden’?n Körfez bölgesine ilk gezisi, yüksek öncelikli maddelerden olu?an zengin ve uzun bir gündem içeriyor. Bu maddelerin ba??nda, ?ran konusunda gelecekte at?lacak ad?mlar ve ?ran nükleer anla?mas? (JCPOA) ile ilgili anla?ma olas?l??? yer al?yor.
Buna ek olarak, Biden’?n gündeminde, Yemen ihtilaf?na müzakere edilmi? bir çözüme ula?mak ve Suudi Arabistan ile ?srail aras?nda normalle?me meselesini te?vik etme çabalar? da bulunuyor. Rusya’n?n Ukrayna’ya yönelik sald?r?s?n?n küresel etkisinin nas?l ele al?naca?? ve Çin’in bölgesel geni?lemesinin nas?l yönetilece?i konusunda ABD ile Körfez ortaklar? aras?ndaki anla?mazl?klar?n iyile?tirilmesi de bir di?er gündem maddesi.
Ziyaret, yaln?zca mevcut sorunlar? ele almak için de?il, ayn? zamanda büyükelçilerin atanmas? ve hem bölgede hem de Amerika Birle?ik Devletleri’nde daha önce f?rsat olarak hizmet eden düzenli toplant?lar?n geri dönü?ü gibi gelecekte i?birli?i ve koordinasyonu sa?layabilecek yap?lar?n kurulmas? için bir f?rsat sunuyor.
https://www.mei.edu/publications/special-briefing-president-bidens-trip-middle-east
Ziyaretin Askeri Analizi
Suudi Arabistan’?n balistik füze sat?n alma planlar? ve muhtemelen Çin’in yard?m?yla milli kalk?nmas?n? sa?lamas?, ABD Savunma Bakanl??? için en büyük endi?e kaynaklar?ndan birisi.
Biden’?n görevi ne kadar zor olsa da, Biden, Suudileri Orta Do?u’da balistik füzelerin yay?lmas?n?n istikrars?zl??a yol açan bir ad?m oldu?una ikna etmek için elinden gelenin en iyisini yapmak durumunda. Nitekim bu silahlar?n ne kadar güçlü ve y?k?c? oldu?u göz önüne al?nd???nda, bölgenin ihtiyaç duydu?u son ?ey bir füze yar???d?r.
Washington’un Riyad’? ?ran sald?rganl???ndan koruma konusundaki isteksizli?i, Suudilerin ABD’ye güven duygusunu zedelemi? ve kendi güvenlik kararlar?n? almas?na yol açm?? olabilir. Ancak bu endi?eler olmasayd? bile, Riyad’?n taarruz füzeleri seçene?inden tamamen vazgeçip vazgeçmeyece?i belirsiz.
Ancak ortak erken uyar? sisteminin ilk kalkan olmas? nedeniyle savunma aç?s?ndan en önemli sistem oldu?unu belirtmekte fayda var. ?daresi, yaln?zca Amerika Birle?ik Devletleri taraf?ndan yap?labilir. Bu da Körfez ülkelerindeki ortak erken uyar? sistemlerinin tüm istasyonlar?na uydular? arac?l???yla veri sa?layan bir merkez görevi görecektir.
Son olarak Riyad, sald?r? füzeleri alan?nda Çin ile i? birli?ini art?rmas? halinde ABD’nin tam deste?ini kaybetmesine yol açaca??n? bilmelidir.
U.S. Aid to Saudi Arabia on Missile Defense Is Not Unconditional
Enerji Güvenli?i
Ba?kan Biden’?n ziyareti s?ras?nda gelecekteki enerji güvenli?i sorunu ve Körfez ülkelerinin bu meseledeki merkezi rolünü bölge liderleri ile de?erlendirme f?rsat? olacak.
ABD Ba?kan?, Afrika, Asya ve Orta Do?u’da geli?mekte olan pazarlar?n daha geni? enerji geçi?i ihtiyaçlar?n? kar??lamak için k?sa vadeli talepten ziyade Körfez ülkeleriyle potansiyel ortakl?klara daha fazla odaklanmal?.
Suudi Arabistan’dan OPEC+ ortaklar?ndan ayr?lmas?n? istemek, özellikle OPEC+ üyelerinin ço?unun üretim hedeflerini kar??lamad??? göz önüne al?nd???nda, örgüt içinde siyasi olarak zor olacakt?r ve nihayetinde ?oklara kar?? daha savunmas?z bir pazar yaratacakt?r.
Körfez petrol ve gaz üreticileri, yakla?makta olan bir enerji geçi?i sürecini çoktan içselle?tirmi? durumda. Bu da önemli ihracat gelir kaynaklar? için azalan talep, i?gücü piyasalar?nda yerel bir dönü?üm; yeni sermaye ihtiyaçlar? ve devletin ekonomideki rolünün yeniden gözden geçirilmesi anlam?na geliyor.
Gerçekten de, yüksek fiyatlar ?imdi Körfez ülkelerine mevcut borçlar? yönetme, yenilenebilir enerji sektörleri ile net s?f?r karbon emisyonu hedefini gerçekle?tirme konusunda yat?r?m kararlar? alma ve liberalizasyon önlemlerini ikiye katlama f?rsat? sunuyor.
Bu ziyaret ayn? zamanda bask?n Körfez üreticilerinin, daha geni? bölgenin politik ekonomisini kendi ihtiyaçlar?na göre yeniden ?ekillendirmek ve ABD ile ili?kilerini yeniden konumland?rmak için bir f?rsatt?r.
https://www.mei.edu/publications/special-briefing-president-bidens-trip-middle-east
?ran Perspektifinden Ziyaret
Biden’?n Orta Do?u gezisi ?ran meselesine yo?unla?sa da daha geni? anlamlar ta??yor. Hem ?srail hem de Suudi Arabistan’?n Tahran’?n bölgesel eylemleri konusunda benzer endi?eleri payla?t??? göz önüne al?nd???nda, Biden’?n birincil hedefinin ?srail ve Suudi Arabistan’?n yak?nla?mas?na yard?mc? olmakt?r ve bu Washington’da bir s?r de?ildir.
Ancak ABD’nin bir kez daha Orta Do?u’daki müttefiklerinin tart??mas?z güvenlik sa?lay?c?s? olmas? ve onlarla bölgedeki ortaklar? aras?nda bir koordinatör olarak hareket etmesi için Biden’?n hedeflerinin daha büyük olmas? muhtemeldir. Bu nedenle ABD, ?srail ile Suudi Arabistan aras?nda arabuluculuk yapmak için bask? yap?yor.
Tahran yönetimi, Biden’?n ziyaretinin ba?l?ca rakibi ?ran olan bir “Orta Do?u NATO’sunun kurulmas?yla sonuçlanmas?n? beklemiyor. Bunun gerçekle?mesi için daha fazla bölgesel düzenlemeye ihtiyaç oldu?u dü?ünülüyor.
https://www.mei.edu/publications/special-briefing-president-bidens-trip-middle-east
Biden’?n ?çerideki S?nav?
Biden’?n Orta Do?u ziyareti, yüksek petrol fiyatlar?n?n yerel enflasyonu körüklemesiyle ve ara seçimlerin yakla?mas?yla hassas bir dönemde gerçekle?ti.
Bu ba?lamda ABD-Suudi Arabistan ili?kileri özellikle insan haklar? meselelerinde oldukça gerilmi?ken, iki ay önce Cenin’de Filistin as?ll? ABD’li gazeteci ?irin Ebu Akile’nin ?srail taraf?ndan öldürülmesi ABD-?srail ili?kilerine büyük zarar verdi. Bu nedenle, ABD Ba?kan?, ?srail ile ili?kilerini canland?rma yoluna giderse kamuoyu daha ?üpheci yakla?acakt?r.
Anketlere göre Demokratlar, Biden’?n ziyaretini Suudi Arabistan ve ?srail’in olumsuz insan haklar? sicili göz önüne al?nd???nda çok ele?tirel olarak görüyorlar.
ABD-?ran ili?kilerine gelince, Ba?kan Biden’?n nükleer anla?may? yeniden ba?latma çabalar? ç?kmaza girmi? gibi görünüyor. Ancak bu anla?ma; Biden’?n Ortado?u’daki mevkida?lar? için bir endi?e kayna?? ve Kongre’nin önemli bir meselesi olmaya devam ediyor.
https://www.ispionline.it/en/pubblicazione/biden-middle-east-reigniting-us-agenda-region-35739
ABD-Körfez Ortak Zirvesi’nden Aç?klama
Körfez ??birli?i Konseyi ülkeleri ve Amerika Birle?ik Devletleri’nin zirvesinin ard?ndan yap?lan ortak aç?klama ?öyle:
- Liderler, ülkeleri aras?ndaki tarihi ba?lar?n stratejik önemini ve her alanda i? birli?ini, koordinasyonu ve isti?areyi güçlendirmek için önceki zirvelerin ba?ar?lar?n?n üzerine in?a etme konusundaki ortak taahhütlerini yeniden teyit ettiler.
- Liderler, küresel ekonomik toparlanma çabalar?n? desteklemek, salg?n ve Ukrayna’daki sava??n neden oldu?u ekonomik yans?malar? ele almak, tedarik zincirlerinin esnekli?ini ve g?da ve enerji kaynaklar?n?n güvenli?ini sa?lamak, temiz enerji kaynaklar? ve teknolojileri geli?tirmek ve ihtiyaç sahibi ülkelerin insani ve yard?m ihtiyaçlar?n?n kar??lanmas?na destek olmak için ortak i? birli?ine olan ba?l?l?klar?n? teyit ettiler.
- ABD, Arap Koordinasyon Grubu’nun (ACG) bölgesel ve uluslararas? g?da güvenli?i sorunlar?na yan?t olarak en az 10 milyar ABD dolar? sa?lama karar?n? memnuniyetle kar??lad?. Liderler ayr?ca ABD’nin Orta Do?u ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesi için yak?n ve uzun vadeli g?da güvenli?i yard?m?nda 1 milyar ABD dolar? tutar?ndaki aç?klamas?n? da memnuniyetle kar??lad?lar.
- Liderler, OPEC+’?n küresel petrol piyasas?n? tüketicilerin, üreticilerin ç?karlar? do?rultusunda istikrara kavu?turmaya ve ekonomik büyümeyi desteklemeye yönelik süregelen çabalar?n? takdir ederek OPEC+ üyelerinin temmuz ve a?ustos aylar?nda arz? art?rmaya yönelik son duyurusunu memnuniyetle kar??lad? ve Suudi Arabistan Krall???’n?n OPEC+ üyeleri aras?nda fikir birli?ine var?lmas?ndaki öncü rolünü övdü.
- Ba?kan Biden, baz? K?K ülkelerinin iklim ve enerji güvenli?ini ve dijital ba?lanabilirli?i geli?tiren ve küresel tedarik zincirlerini güçlendiren ve çe?itlendiren projelere yat?r?m yaparak dü?ük ve orta gelirli ülkelerdeki altyap? projelerine 3 milyar ABD dDolar? yat?r?m yapma planlar?n? övdü.
- ABD Ba?kan?, K?K ülkelerinin Bat? ?eria, Gazze ve Do?u Kudüs’teki Filistinlilere hayat kurtaran sa?l?k hizmeti sa?layan Do?u Kudüs Hastane A?? için 100 milyon ABD dolar? sa?lama taahhüdünü takdir etti?ini belirtti.
- Liderler, bölgesel güvenlik ve istikrar? koruma, bölgesel gerilimi azaltma amac?yla diplomasiyi destekleme, bölge çap?nda savunma, güvenlik ve istihbarat i? birli?ini derinle?tirme ve su yollar?n?n özgürlük ve güvenli?ini sa?lama konusundaki ortak taahhütlerini teyit ettiler.
- Bu ba?lamda, GCC üye devletlerinin liderleri, Devlet Ba?kan? Biden’?n ABD’nin GCC üye devletleriyle stratejik ortakl???na ba?l?l???n? teyit etmesini memnuniyetle kar??lad?lar ve GCC’deki ortaklar?yla, güvenliklerine yönelik tüm d?? tehditlerin yan? s?ra, özellikle Hürmüz Bo?az? ve Bab Al-Mandab gibi hayati su yollar?na yönelik tehditlere kar?? cayd?rmak ve bunlarla yüzle?mek için ortak çal??maya haz?r oldu?unu söyledi.
- Liderler, Arap Körfezi bölgesinin tüm kitle imha silahlar?ndan ar?nm?? olmas?n? sa?lamaya, ?ran’?n nükleer silah geli?tirmesini önlemeye yönelik diplomatik çabalar?n merkezcili?inin alt?n? çizmeye ve terörizme ve güvenli?i ve istikrar? tehdit eden tüm faaliyetlere kar?? koymaya desteklerini teyit ettiler.
- Liderler, bölgenin ve su yollar?n?n güvenli?ini ve istikrar?n? te?vik etmek için K?K üye ülkeleri ile ABD aras?nda devam eden i? birli?ini övdüler. BM Güvenlik Konseyi Kararlar?n?n ihlali de dahil olmak üzere terörist milislerin ve silahl? gruplar?n silahland?r?lmas?na kar?? insans?z hava sistemlerinin ve seyir füzelerinin yay?lmas?n?n yaratt??? artan tehdide kar?? savunma ve ortak cayd?r?c?l?k yeteneklerini geli?tirmek için ülkeleri aras?nda i? birli?i ve koordinasyon sa?lama taahhütlerini teyit ettiler.
- Liderler, K?K üye devletlerinin cayd?r?c?l?k ve savunma yeteneklerinin yan? s?ra hava ve füze savunmalar?nda ve deniz güvenli?i yeteneklerinde geli?mi? entegrasyon ve birlikte çal??abilirli?i ve erken uyar? sistemleri ve bilgi payla??m?n? güçlendirmeyi amaçlayan ortak i? birliklerini geli?tirmenin çe?itli yollar?n? tart??t?lar.
- Liderler, deniz tehditlerini daha iyi izlemek ve en son teknolojileri ve sistemleri kullanarak deniz savunmas?n? geli?tirmek için K?K üye ülkeleri ve ABD Merkez Komutanl??? aras?ndaki ortak savunma koordinasyonunu art?racak olan Birle?ik Görev Gücü 153 ve Görev Gücü 59’un kurulmas?n? memnuniyetle kar??lad?lar.
- Liderler, her y?l ABD-K?K Zirvesi’ni düzenlemeye devam etme isteklerini teyit ettiler.”
GCC-US Summit Joint Statement
ABD Temsilciler Meclisi, Biden’?n Türkiye’ye F-16 Satma Plan?na Engel Koydu
ABD Temsilciler Meclisi, Ba?kan Joe Biden’?n Türkiye’ye F-16 sava? uça?? satma plan?n? zorla?t?racak yasa de?i?ikli?i önergesini 179’a kar?? 244 oyla kabul etti.
Önergede, Türkiye’ye F-16 sat??? için, “ABD Ba?kan?’n?n sat???n ABD’nin ulusal ç?kar?na oldu?unu onaylamas?” ve “F-16’lar?n Türkiye taraf?ndan Yunanistan topraklar? üzerindeki uçu?larda kullan?lmamas? için somut ad?mlar at?lmas?” ?artlar? yer al?yor.
Daha önceki bir aç?klamada Biden, Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an’?n Finlandiya ve ?sveç’in NATO üyeli?ine destek sinyali vermesinden k?sa bir süre sonra F-16’lar?n Türkiye’ye sat???n? destekledi?ini belirtmi?ti. Biden, geçen ay Madrid’deki NATO zirvesinde potansiyel anla?ma hakk?ndaki sorulara, “Bunu yapmamak bizim ç?kar?m?za de?il” ifadelerini kullanm??t?.
Önergeyi sunanlardan Demokratik Temsilci Frank Pallone, savunma tasar?s?n?n tart???ld??? s?rada, “Burada neler olup bitti?ine dair ayr?nt?l? bir analiz istedi?imizi söylemek istiyoruz. Sonuç olarak, bu anla?man?n ABD’nin ulusal ç?karlar?n? nas?l etkiledi?ine dair hiçbir aç?klama yapmad?lar” diye konu?tu.
Biden ayr?ca ABD Senatosu’nda da sat??a kar?? muhalefetle kar?? kar??ya. Biden’a kar?? ç?kan en önemli isimlerden biri de D?? ?li?kiler Komitesi’ne liderlik eden New Jersey Demokrat Senatör Bob Menendez. Bu yasa tasar?s?, Biden’?n masas?na giden savunma projesinde yer alsa bile Menendez, sat??a itiraz etmemesi gereken en iyi dört kongre liderinden biri.
Rusya-Ukrayna Sava??, Katar’?n Küresel Enerji Ak??? Üzerindeki Nüfuzunu Art?rd?
Katar, son 20 y?lda LNG ihraç etmeye ba?lad???ndan beri küresel emtia piyasalar?nda büyük bir rol oynad?. ?u anda da Katar’?n Rusya’n?n Ukrayna’y? i?galinden ve yeni bir gaz sahas? geli?tirmek için bir dizi anla?ma yapmas?yla beraber, uluslararas? enerji ak??lar? üzerindeki etkisi daha da büyük olacak.
Devlete ait gaz üreticisi Qatar Energy, geçti?imiz haftalarda dünyan?n en büyük 5 uluslararas? petrol ?irketi ile “Kuzeydo?u Sahas?” olarak bilinen 29 milyar dolarl?k devasa proje için ortak bir giri?im ba?latt?.
Proje, Katar’?n 2026 y?l?na kadar y?ll?k ihracat kapasitesini 77 milyon tondan 110 milyon tona ç?karmay? ve ABD’den sonra en büyük ikinci akaryak?t üreticisi olan Avustralya’n?n önüne geçmeyi hedefliyor.
Dan??manl?k Crystal Energy CEO’su Carol Nakhleh’e göre Rus sava??ndan kaynaklanan karga?a, Katar’?n Avustralya ve ABD ile 10 y?l süren liderlik mücadelesinden sonra konumunu yeniden ?ekillendirmesine yard?mc? olabilir.
Wood Mackenzie ?irketinde LNG uzman? olan Frank Harris’e göre Katar, LNG’sinin ço?unu uzun vadeli sözle?melerle Asya tesislerine satt? ve güvenilir bir tedarikçi olarak “kusursuz bir itibar” yaratt?.
Avrupal? ??al?c?lar?n kar??la?t??? zorluklardan biri, Katar’?n geleneksel olarak ABD’li üreticilerin sundu?u ve al?c?n?n herhangi bir yere yak?t göndermesine olanak veren esnek sözle?meler yerine; teslimat için sabit bir var?? noktas? belirleyen uzun vadeli sözle?meleri tercih etmesidir. En fazla tereddüt içinde olan mü?teriler; Avrupal?lar. Zira, gaz?n gelecekteki rolüne ?üphe ile bak?yorlar. Bu nedenle 25 y?ll?k sözle?meleri imzalamaya çekimser yakla??yorlar.
https://www.ft.com/content/eb611a7b-45dd-4eea-ba62-f9fdac68d1d2
Suriye Yard?m? ?çin B Plan?n? Devreye Sokma Zaman? Geldi
BM’nin Suriye’ye yard?m mekanizmas?n?n alternatifleri kendi içinde ?üphe bar?nd?rmas?na ra?men, parçalanm?? olan statükonun devam etmesi, Moskova’n?n konumunu güçlendirmekten, Suriyeli sivilleri tehlikeye atmaktan, Esed rejiminin yapt?r?mlardan kaç?nmas?na yard?mc? olmaktan ve rejimin do?al gaz sevkiyat?na olan i?tah?n? art?rmas?ndan ba?ka bir i?e yaramayacakt?r.
?nsani yard?m meselesini Rusya’ya b?rakmak yerine bir alternatif bulma fikri çoktan gecikti. BM kararlar?n?n sürekli bozuldu?u, Moskova’ya verilen tavizler dizisi göz önüne al?nd???nda diplomatlar?n önümüzdeki k?? döneminde yap?lacak yard?mlar için bir kez daha pazarl?k yapmak zorunda kalacakt?r. Dolay?s?yla Suriye’nin kuzeybat?s?ndaki savunmas?z sivillerin kar??la?aca?? zorluklar, Bat?’n?n bir B Plan? formüle etmesini gerektirmektedir.
Uzun süre önce ortaya at?lan bir öneri, büyük ba???ç? ülkeler taraf?ndan yönetilecek bir güven fonunun olu?turulmas?d?r. Bununla birlikte, bu yolu izlemek müttefiklerin Rus engellerini a?mas?na yard?mc? olabilir ancak, ?üphelerle doludur.
Birincisi, yard?mlar?n co?rafi kapsam?, özellikle de bir noktada Kuzeydo?u Suriye’yi kapsay?p kapsamayaca?? sorusudur. Türkiye’nin Suriye’nin bu k?sm?na duydu?u derin ilgi ve daha geni? kapsaml? bak?ld???nda Kürt özerkli?i sorunu, Ankara’n?n böyle bir giri?imi nas?l gördü?ünü ve bundan yararlanmaya çal??abilece?i konusundaki ciddi sorular? gündeme getiriyor.
Buna ek olarak, mevcut ekonomik e?ilimler ve di?er faktörler, bu fonun Birle?mi? Milletler yard?mlar? ile uyup uymayaca??n? ve nüfusun ihtiyaçlar?n? kar??lay?p kar??layamayaca??n? belirsiz hale getiriyor.
Bu ba?lamda, Washington ve ortaklar?; uygulanabilir bir B plan? haz?rlayana kadar, Rusya’n?n insani yard?m aç???n? Esed rejimi lehine bir elektrik ve gaz ak???na çevirmesini önlemek için çok çal??mak durumundad?r.
2642 say?l? Kararda, do?al gazdan do?rudan bahsedilmese de elektrikle ilgili bu tür tart??malara kap? aralanmaktad?r. Lübnan’da kullan?lmak üzere Suriye üzerinden gaz ta??ma planlar? gerçekle?tirilirse, bu kaynaklar Esed rejimi taraf?ndan kullan?lan yak?t?n at?l veya k?smen çal???r hale gelmesi gibi ciddi bir riskle kar?? kar??ya kalacakt?r.
?lk anla?malara göre rejim, topraklar?ndan geçen gaz?n yüzde 8’e kadar?n? geçi? ücreti olarak alabilir. Bu senaryo, ABD’li kanun yap?c?lar?n Lübnan’a yard?m kadar Sezar Yasas?n? ihlal edebilecek projeler pe?inde ko?ma çabalar? yüzünden Biden yönetimini sert bir ?ekilde ele?tirdi?i ABD Kongre’sindeki komite oturumlar?nda geni? yank? uyand?rd?.
https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/time-develop-plan-b-syria-aid
Referanslar
- https://www.mei.edu/publications/special-briefing-president-bidens-trip-middle-east
- https://www.mei.edu/publications/special-briefing-president-bidens-trip-middle-east
- https://foreignpolicy.com/2022/06/24/u-s-aid-to-saudi-arabia-on-missile-defense-is-not-unconditional/
- https://www.mei.edu/publications/special-briefing-president-bidens-trip-middle-east
- https://www.mei.edu/publications/special-briefing-president-bidens-trip-middle-east
- https://www.ispionline.it/en/pubblicazione/biden-middle-east-reigniting-us-agenda-region-35739
- https://www.eurasiareview.com/17072022-gcc-us-summit-joint-statement/
- https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-07-14/us-house-sets-hurdle-in-front-of-biden-plan-to-sell-turkey-f-16s
- https://www.ft.com/content/eb611a7b-45dd-4eea-ba62-f9fdac68d1d2
- https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/time-develop-plan-b-syria-aid