İsrail Raporu | 16 – 23 Nisan 2022

مركز الأناضول لدراسات الشرق الأدنى

3 hafta önce

16-23 Nisan Tarihleri Arasında Öne Çıkan Haber Başlıkları

Mescid-i Aksa’da gerginlik devam ediyor. Hafta boyunca İsrail polisi Mescid-i Aksa’ya defalarca girerek baskın düzenledi.

İsrail basınının iddiasına göre 15 Nisan Cuma günü Mescid-i Aksa’ya yönelik saldırıların ardından Mısır istihbaratı Hamas’ın İsrail’e roket saldırısında bulunmasının önüne geçti. Bunun karşılığında İsrail’in, olaylar esnasında tutuklananları serbest bırakmayı kabul ettiği iddia edildi.

15 Nisan Cuma günü Mescid-i Aksa’da en az 470 Filistinlinin tutuklandığı, 130’unun göz altına alındığı açıklandı.

22 Nisan Cuma günü Mescid-i Aksa’da İsrail polisi ile Filistinliler arasında çatışmalar yaşandı. İsrail polisinin İHA’larla Mescid-i Aksa’daki kalabalığa göz yaşartıcı gaz sıkması tepki topladı.

BAE, Bahreyn ve Fas, İsrail polisinin Mescid-i Aksa’ya müdahalesini kınadı.

BAE, sivillere yönelik saldırılar ve kutsal mekanlara yönelik baskınlar sebebiyle İsrail büyükelçisini dışişleri bakanlığına çağırdı.

İsrail’in Bağımsızlık Günü etkinliklerine katılacağını açıklayan BAE, Mescid-i Aksa’daki olayların devam etmesinin ardından etkinliğe katılmaktan vazgeçtiğini açıkladı.

İsrail Dışişleri Bakanı Lapid BAE’li mevkidaşı ile bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede BAE Dışişleri Bakanının, İsrail’in tansiyonu düşürmeye yönelik adımlarını takdir ettiği ifade edildi.

Filistin Devlet Başkanı Abbas ile bir telefon görüşmesi gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail’in Mescid-i Aksa’da ibadet edenlere yönelik müdahalesini kınayarak Türkiye’nin her zaman Filistinlilerin yanında olacağını belirtti.

İsrailli mevkidaşı Herzog ile bir görüşme gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mescid-i Aksa ve çevresinde devam eden gerilimler konusundaki endişe ve acısını ifade etti.

Ürdün, Mescid-i Aksa’da yaşanan olayların ardından İsrail Büyükelçisini çağırarak kınamada bulundu. Ürdün Dışişleri Bakanlığı, İsrail polisinin Mescid-i Aksa’da gayrimüslimlere yönelik ziyaret turları düzenleme hakkı olmadığı belirtildi.

Mısır Başkanı Sisi ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesi sonrası açıklama yapan Ürdün Kralı II. Abdullah’ın ofisi, İsrail’in başta Mescid-i Aksa’da olmak üzere tüm yasadışı ve kışkırtıcı önlemlere son vermesi gerektiğini vurguladı.

Filistin Devlet Başkanı Abbas, İsrail’in saldırganlığına karşı ABD’nin sessizliğini bozarak olaylara müdahil olmasını talep etti.

Pazartesi sabahı Batı Şeria’da İsrail askerlerinin operasyonu sırasında iki Filistinli vurularak ağır şekilde yaralandı.

Pesah Bayramı nedeniyle Ağlama Duvarında gerçekleştirilen ibadet olaysız şekilde sonuçlandı. Etkinliğe katılımın düşük olması dikkat çekti.

Ra’am partisinin ideolojik olarak bağlı olduğu İslami Hareket’in güney kanadından Ra’am Partisine koalisyonu bırakma çağrısı geldi.

İslamcı Ra’am Partisi, Mescid-i Aksa’daki çatışmaların ardından Knesset ve koalisyon üyeliğini geçici bir süreliğine dondurdu. Knesset’in tatilde olması sebebiyle Ra’am’ın kararının kısa vadede bir etkisinin olmadığı ifade edildi.

Ra’am Partisi lideri Mansur Abbas, İsrail’in Mescid-i Aksa’ya yönelik politikalarında bir değişiklik olmazsa dondurma kararının bir greve dönüşebileceği mesajını verdi.

Pazartesi günü Gazze’den İsrail’e fırlatılan roket Demir Duvar hava sistemi tarafından durduruldu. Gazze’den gelen rokete karşılık İsrail’in Gazze’de bir silah deposunu vurduğu açıklandı.

İsrail polisi aşırılık yanlısı İsrailliler tarafından planlanan ve Şam Kapısı etrafında gerçekleşmesi planlanan Bayrak Yürüyüşü’ne izin vermedi.

İsrail polisinin Ramazan’ın son on gününde gayrimüslimlerin Mescid-i Aksa’ya baskın düzenlemesine izin vermeyeceği iddia edildi.

Filistin Devlet Başkanı Abbas ile telefon görüşmesi gerçekleştiren Rusya Devlet Başkanı Putin, İsrail’in Mescid-i Aksa’ya yönelik politikalarını eleştirdi.

Gazze’den İsrail’e yönelik roket saldırılarının ardından İsrail Savunma Bakanı Gantz, roket atışlarının devam etmesi halinde Gazze halkına sağlanan kolaylıkların kaldırılacağı tehdidinde bulundu.

İsrail Savunma Bakanı Gantz, İsrail’in Ukrayna’daki sivil kurtarma ve sağlık ekiplerine koruyucu ekipman göndereceğini açıkladı. Bu hamle İsrail’in Ukrayna’ya yönelik politikasında bir dönüşüm olarak yorumlanıyor.

Tel Aviv ile Mısır’ın Şarm El-Şeyh kenti arasındaki ilk direkt uçuşlar başladı.

ABD’li yetkililerle bir görüşme gerçekleştiren İsrail Dışişleri Bakanı Lapid, İsrail’in Mescid-i Aksa’daki statükoyu korumayı sürdüreceğini ifade etti.

Gazze’den fırlatılan roketlerin ardından İsrail Gazze’ye yaya geçişini geçici süreliğine askıya aldı.

İstatistik Bürosunun açıklamasına göre İsrail’de konut fiyatları %15,2 artış gösterdi.

Dış Politika Gündemi:

Mescid-i Aksa ve çevresinde yaşanan çatışmalar ve İsrail güvenlik güçlerinin Mescid-i Aksa’daki uygulamaları, İsrail’in dış politika kazanımları açısından önemli bir tehdit teşkil ediyor. Özellikle İbrahim Anlaşmalarına taraf olan ülkelerin tepkilerinde görülen bu artış, İbrahim Anlaşmalarının önündeki ilk büyük test olarak niteliyor.[1] Zira geçtiğimiz Ramazan ayında iki tarafı sükunete çağıran açıklamalarla yetinen BAE, son olayların akabinde ülkesindeki İsrail Büyükelçisini dışişleri bakanlığına çağırdı. Ayrıca BAE, katılmayı planladığı İsrail Bağımsızlık Günü etkinliğinden de geri çekildiğini duyurdu.[2]

BAE kadar şaşırtıcı olmasa da Ürdün tarafından İsrail’e sert tepkilerin gelmesi İsrailli yetkilileri tedirgin etmiş görünüyor. İki ülke arasında Ramazan ayı öncesinde gerekli önlemlerin alınması için birçok görüşme gerçekleştirilmişti. Ramazan ayında yaşanan olayların ardından Ürdün, olayları Krallık ve Dışişleri Bakanlığı seviyesinde birkaç kez kınadı.

İsrail parlamentosunda çoğunluğu kaybetmesiyle zor günler geçiren Bennett-Lapid hükümetinin bölge ülkelerinin bu tepkilerine karşı oldukça temkinli bir tavır takınıyor. Ürdün’ün sert tepkisine karşı Adalet Bakanı Saar’ın, Ürdün Büyükelçisini bakanlığa çağırma talebinin Bennett ve Lapid tarafından reddedildiği iddiası basında yer bulurken[3] üst düzey bir İsrailli yetkilinin Ürdün dosyasıyla ilgilenmek üzere görevlendirildiği bilgisi paylaşıldı.[4]

22 Nisan Cuma günü Mescid-i Aksa’da yaşanan gerilimlerden bu yana İsrailli yetkililer, İsrail’in Mescid-i Aksa’nın statükosunu korumayı sürdüreceği minvalinde açıklamalar yaparak bölge ülkelerinin sert tepkilerini yumuşatmaya çalıştı.[5]

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ılımlı tepkileri ise İsrail basınında olumlu karşılık buldu. Geçmiş dönemlerdeki sert kınamalar ve çağrıların aksine Erdoğan’ın mevkidaşı Herzog ile diyalog yolunu tercih etmesi sevindirici bir gelişme olarak aktarıldı.[6]

İç Politika Gündemi:

Geçtiğimiz sene Ramazan ayında yaşanan gerginliklerin ülkede bütün Arap gruplar arasında cereyan etmesi İsrail güvenlik güçleri açısından zorlayıcı bir durumdu. Bu sene gerginlikler daha çok Mescid-i Aksa ve çevresiyle Batı Şeria’da başta Cenin olmak üzere birkaç bölgeyle sınırlı kalmıştır. Ancak bu hafta yaşanan gelişmeler, Gazze’den roket atışlarının kısıtlı da olsa başlamış olması ve Batı Şeria’da Filistinliler tarafından gerçekleştirilen gösteriler İsrail güvenlik güçlerini teyakkuza geçirmiş gözüküyor. İsrail güvenlik güçlerinin yedek güçleri göreve çağırmaya hazırlandığı iddiası basında yer buldu.[7]

Hükümet koalisyonun devamlılığı açısından kritik bir rolde bulunan İslamcı Ra’am Partisi ise Knesset ve koalisyon üyeliğini geçici süreliğine dondurma kararı aldı. Meclisin tatilde olduğu bir dönemde alınan bu kararın bir etkisinin olmadığı, daha çok sembolik bir anlam taşıdığı ifade ediliyor.[8] Kudüs ve Mescid-i Aksa’da devam eden gerilimler Ra’am Partisi üzerindeki baskıyı giderek artırmaktadır.

Referanslar

Share this: