İsrail Raporu | 13 – 19 Şubat 2022

مركز الأناضول لدراسات الشرق الأدنى

4 ay önce

Şubat Tarihleri Arasında Öne Çıkan Haber Başlıkları

İsrail Başbakanı Bennett’ten Bahreyn’e Tarihi Ziyaret: Bahreyn Kralı ile Bennett, Barış Anlaşmasının içini doldurmak için bir araya geldi. Bennett, bu ziyaret esnasında “ortak tehdidin İran” olduğu mesajını verdi.

Bahreyn Veliaht Prensi İsrail’i Ziyaret Edecek: Bahreyn Dışişleri Bakanının açıklamalarına göre Bennett’in davetini kabul eden Selman bin Hamed el-Halife İsrail’i ziyaret edecek.

Herzog Mart Başında Türkiye’yi Ziyaret Edecek: Türkiye ziyareti öncesi Herzog’un Yunanistan ve GKRY’e bir tur düzenlemesi bekleniyor.

Herzog’un Ziyareti Öncesi Türk Yetkililer İsrail’de: Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal hazırlıkları görüşmek üzere İsrail’e geldi.

İsrail, Ukrayna’ya Demir Kubbe Satışını Durdurdu: Satış için Ukraynalı yetkililerin ABD’yi ikna ettiği ancak İsrail’in bu satışı durdurduğu belirtiliyor.

Maliye Bakanı Liebermann’dan Yeni Ekonomi Paketi: Haredilerin ve Filistinli kadınların işgücüne katılımını teşvik eden paket Harediler tarafından tepkiyle karşılandı. Liebermann, koalisyonun diğer bakanlarından destek bekliyor.

Şeyh Cerrah Yeniden Hareketlendi: Mahallede yaşayan bir Yahudi ailenin evinde yangın çıktı. Bölgede Yahudi varlığının ateşli savunucusu Itamar Ben Gvir, Şeyh Cerrah’ta açtığı çadır ofisinden polis zoruyla tahliye edilince polisten şikayetçi oldu.

Savcılıktan NSO Açıklaması: Netanyahu’ya açılan yolsuzluk davası tanıklarından Shlomo Filber’in telefonunun yasadışı yollarla dinlendiği ancak elde edilen verilerin davada kullanılmadığı belirtildi.

Fas, İsrail’den Barak MX Tedarik Edecek: Fas Silahlı Kuvvetleri ve İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii (IAI) arasında 500 milyon dolar değerinde Barak MX hava savunma füze sistemi tedarik edilmesi konusunda anlaşma imzalandı.

İsrail Başbakanı Bennett’ten Pandemi Açıklaması: Dalga kırıldı. Artık kısıtlamalar yavaş yavaş kaldırılmalı.

Tel Aviv’de Bibi Taraftarlarından Protesto: Göstericiler polisin NSO casus yazılımını vatandaşlara karşı kullanması konusunda bir soruşturma komisyonu kurulmasını talep ediyor.

Hizbullah Droneları Bu Hafta İki Kez İsrail Sınırını Geçti: İlk drone düşürülürken, Kuzey sınırından İsrail’e giren ikinci drone, İsrail savunma ve siren sistemlerini harekete geçirdi.

Mansur Abbas’tan Apartheid Açıklaması: “İsrail Devleti sınırları içinde ‘apartheid’ terimini kullanmıyorum. Ayrımcılık terimini kullanıyorum. Batı Şeria’ya gelince, ‘işgal’ ifadesini kullanıyorum, çünkü bu uluslararası kabul görmüş bir terimdir.”

Evyatar’da Yerleşimci Karşıtı Gösteri: Yasadışı yollarla inşa edilen Evyatar Karakolu önünde solcu gruplar ve koalisyon ortağı Meretz partisi ile Filistinlilerin katılımıyla protestolar düzenlendi.

İsrail, Surların Muhafızı Operasyonunun Soruşturulmasında BM ile İşbirliğini Reddetti: İsrail Dışişleri Bakanlığı, BM Komisyonu Başkanının konuyu temsilcilerle görüşmek üzere İsrail’e gelme talebini reddetti.

Türk Şirketlerin Bulunduğu Konsorsiyum Hayfa Limanı İhalesinden Diskalifiye Edildi: Gerekçede ulusal güvenlik endişeleri dile getirildi.

Dış Politika Gündemi:

Bu hafta İsrail basınında İsrail Başbakanı Bennett’in Bahreyn ziyareti geniş yer buldu. Geçtiğimiz haftalarda Başbakan Bennett İsrail dış politikasının temel dinamikleri hakkında önemli ipuçları taşıyan “Günümüzde Ortadoğu süper gücün olmadığı bir bölge” açıklamasıyla yeni dönemde ABD güvenlik şemsiyesinin daralmasının ülkesinin dış politikasını şekillendireceğini ima etmişti.[1] İsrail’in normalleşme sağladığı ülkelerle yürüttüğü görüşmeler bu bağlamda ele alınabilir.

ABD’nin bölgeden çekilme stratejisi İsrail dış politikasını iki yönden etkileyecektir. İlk olarak ABD güvenlik şemsiyesi sadece İsrail için değil ABD’nin bölgedeki diğer müttefikleri olan Körfez ülkeleri için de daraldı. Bu durum Körfez ülkelerini, bölgede artması beklenen gücüne karşı İran ile diyalog kurmaya itti. İsrail’in İran ile diyalog imkanı yok. Dolayısıyla İsrail, İran’a karşı sert bir bölgesel cephe kurulması taraftarı olacaktır. Bahreyn ziyareti dönüşü Bennett, İsrail, Bahreyn, BAE, Ürdün, Mısır vb. ülkelerle NATO benzeri bir ittifak kurulması sorusu üzerine: “Tehditlerimiz ortak. O halde neden birlikte çalışmayalım” demecini vermişti.[2] Ancak İran-Körfez diyaloğu böylesi bir cepheyi imaj açısından oldukça zedeleyecektir.

İkinci olarak daha pozitif bir etkiden söz edilebilir. ABD güvenlik şemsiyesinin daralması İran’ı tehdit olarak gören bölge ülkelerini bölgesel çözümler aramaya itecektir. İsrail’in bu durumdan istifade ederek normalleşme sağladığı ülkelerin savunma sektörüne katılımını artırmak istediği görülüyor. Bu hafta Fas Silahlı Kuvvetleri ile İsrail Havacılık ve Uzay Sanayi arasında 500 milyon dolarlık Barak MX hava savunma füze sistemi tedarik anlaşması imzalandı. Benzer şekilde Bennett’in Bahreyn ziyaretinde öne çıkan başlıklardan birisi de bölgesel güvenlik alanında yapılacak iş birlikleriydi. Bennett, Bahreyn’de bulunan ABD donanmasına ait 5. Filo’da bir İsrail deniz subayının görevlendirileceğini açıklamıştı.[3]

Basında yer bulan bir diğer önemli başlık olan İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un mart ayında Türkiye’ye yapması beklenen görüşmeler hakkında çıkan haberlerde, Türkiye ve Erdoğan hakkındaki çeşitli kuşkular sıklıkla dile getirildi. Bu kuşkuları şu başlıklarda toplamak mümkün:

Erdoğan’ın İsrail’e yönelik değişken tutum ve söylemleri,
Türkiye-Hamas irtibatı,
Türkiye ile İsrail’in müttefikleri Yunanistan ve GKRY arasındaki gerilim.

İsrail medyasında Rusya-Ukrayna krizinin de geniş yer bulduğuna değinmek gerekir. Birçok haber sitesinin manşetini, konuyla ilgili haberler süslüyor. İsrail medyasında yer alan değerlendirmelerde her ne kadar bölgeyle direkt bağlantılı olmasa da bu krizin ciddi bölgesel etkilerinin olacağı ifade ediliyor. Özellikle Rus doğalgazına alternatif olması beklenen Katar ve Fas ile arabuluculuk faaliyetlerini sürdüren Türkiye’nin bu süreçte oynayacağı rol dikkatle takip ediliyor. Ayrıca bu hafta İsrail’in Ukrayna’ya Demir Duvar satışının önüne geçtiği bilgisi basında yer aldı.[4] Gerekçe olarak ise bu satışın İsrail-Rusya ilişkilerine zarar vereceği öne sürüldü. Bilindiği üzere geçtiğimiz yıl Soçi’de gerçekleşen Putin-Bennett görüşmesinden sonra İsrailli yetkililerce Rusya’nın, Suriye’de İsrail’in İran hedeflerine düzenleyeceği saldırılara göz yummayı kabul ettiği ifade edilmişti.

İç Politika Gündemi:

Netanyahu davasında bu hafta önemli gelişmeler yaşandı. Netanyahu’nun savunma avukatları NSO casus yazılımının, yolsuzluk davası tanıklarından Shlomo Filber’in telefonunu dinlemek için kullanıldığı gerekçesiyle davada tanıkların dinlenmesine ara verilmesini talep etmişti. Savcılıktan yapılan açıklamada dava tanıkları arasında yalnızca Filber’in telefonunun dinlendiği ancak dinlemeden elde edilen verilen davada kullanılmadığı belirtilerek davanın ertelenmesi için bir sebep olmadığı belirtildi. Bu açıklama üzerine Netanyahu destekçileri Tel Aviv’de bir gösteri gerçekleştirdi. Netanyahu’nun aleyhindeki yolsuzluk davalarını geciktirmek ve dikkatleri başka bir yöne çekmek için önemli bir koz yakaladığı söylenebilir.

Hükümette ise oylama krizi yaşanıyor. Koalisyon ortaklarından İslamcı Ra’am Partisi lideri Mansur Abbas, eğer partisinin önemli gördüğü kanun teklifleri meclisten geçirilmezse koalisyonun hazırladığı, başbakanların görev sürelerinin kısıtlanması gibi kanun tekliflerinden desteğini çekeceğini açıkladı.[5] Siyasi sistem gereği koalisyon hükümeti yasaları geçirebilmek için Mansur Abbas ve partisinin desteğine muhtaç konumda. Bu durum koalisyon hükümetinin adım atmasını oldukça zorlaştırıyor. Hükümet içerisinde yaşanan krizler şüphesiz Netanyahu bloğunun işine gelecektir. Her ne kadar hükümet için yeterli çoğunluğu sağlayamasa da Netanyahu liderliğindeki Likud hala İsrail’in en çok oy alan partisi konumunda bulunuyor.

Netanyahu destekçileri arasında yer alan Haredi partilerin gündeminde ise Maliye Bakanı Liebermann tarafından hazırlanan yeni ekonomik plan var. Plan dahilinde Liebermann’ın işgücüne katılımları için Haredi erkeklerin Tevrat çalışmalarına ayırdıkları saati azaltmayı teklif etmesi büyük tepki topladı.[6] Haredi partiler muhalefete düşmesine rağmen Netanyahu’ya bağlılıklarını sürdürüyor. Netanyahu’nun hükümetten düşme süreci Liebermann ile Haredi partiler arasındaki tartışmalar ile başlamıştı.

Referanslar:

Share this: