İsrail Raporu | 12 – 18 Haziran 2022

مركز الأناضول لدراسات الشرق الأدنى

3 hafta önce

12-18 Haziran Tarihleri Arasında Öne Çıkan Haber Başlıkları

Başbakan Naftali Bennett ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid, koalisyonun kuruluşunun birinci yıldönümünü siyasi ortaklarına pes etmemeleri çağrısında bulunarak kutladı.

İngiliz Telegraph gazetesine verdiği mülakatta İsrail Başbakanı Bennett, “İran daha önce görülmemiş bir hızla uranyum zenginleştiriyor ve nükleer silahlara sahip olmaya tehlikeli bir şekilde yaklaşıyor” dedi.

Filistin Başkanı Mahmud Abbas ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı başkanlığındaki bir heyeti ağırladı. İsrail’e de bir ziyaret gerçekleştiren ABD heyetinin Biden ziyareti öncesi İsrail’i Filistinlilere yönelik tek taraflı adımlar atmaktan kaçınmaya çağırdığı iddia ediliyor.

İsrail, artan İran tehdidi nedeniyle Türkiye’de bulunan İsraillilere acilen İsrail’e dönme çağrısında bulundu. Daha önce de Dışişleri Bakanı Yair Lapid Türkiye’deki İsraillilere derhal geri dönmeleri ve vatandaşlarına da ülkeye seyahat planlarını iptal etmeleri çağrısında bulunmuştu.

İsrail’in Türkiye’ye yönelik seyahat uyarılarının ardından Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Türkiye’nin güvenli bir ülke olduğu ve terörle mücadeleye devam ettiği belirtildi. Açıklamada İsrail’den direkt bahsedilmezken “bazı ülkelerin seyahat uyarıları” ifadesine yer verildi.

İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, İsrail ve Türk güvenlik birimlerinin geçen ay Türkiye’de İsrailli turistleri kaçırmaya yönelik bir İran planını ortaya çıkardıklarının bildirilmesinden bir gün sonra, İslam Cumhuriyeti’nin İsrail’e karşı vereceği herhangi bir yanıtın İsrail içinde gerçekleşeceğini söyledi.

Suriye’nin Şam Uluslararası Havaalanı, geçtiğimiz hafta İsrail’e atfedilen bir dizi saldırının ardından kısa bir süre için tamamen kapatıldı. İsrail, İran’ı Suriye üzerinden yapılan uçuşlarla Tahran’dan Lübnan’daki Hizbullah’a silah ve füze geliştirme sistemleri kaçırmakla suçlamıştı.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı, İsrail Büyükelçisi Alexander Ben Zvi’yi çağırarak, geçtiğimiz hafta Şam Uluslararası Havaalanı’na düzenlenen ve İsrail’e atfedilen saldırıdan Moskova’nın duyduğu endişeyi dile getirdi.

ABD Başkanı Biden, Suudi Arabistan ziyaretinin sebeplerinden birisinin İsrail’in ulusal güvenliğiyle alakalı olduğunu belirtti.

Beyaz Saray, ABD Başkanı Joe Biden’ın Ortadoğu gezisi tarihlerini açıkladı. Biden, 13-16 Temmuz tarihleri arasında Filistin, İsrail ve Suudi Arabistan’a ziyaret gerçekleştirecek.

İsrailli bir siber güvenlik firması yaptığı açıklamada, İranlı bilgisayar korsanlarının kısa süre önce aralarında eski Dışişleri Bakanı Tzipi Livni’nin de bulunduğu İsrail ve İsrail bağlantılı üst düzey hedeflere yönelik bir operasyon düzenlediğini açıkladı.

İran, İsrail’in iki İranlı bilim adamını yemeklerine zehir katarak öldürdüğünden şüpheleniyor. İran’ın nükleer programında kaydettiği ilerleme ve İran’da meydana gelen bir dizi gizemli ölüm, İran ile İsrail arasındaki gerilimi tırmandırıyor.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Filistin Başbakanı ile bir araya geldi. Von der Leyen, iki yılı aşkın süredir durdurulan AB’nin Filistin’e yönelik yardımları konusundaki tıkanıklığın aşıldığını söyledi.

Yamina Partisinden milletvekili Nir Orbach’ın koalisyondan istifa etmesiyle hükümet mecliste çoğunluğu ikinci kez kaybetti (59/120). Orbach’ın istifası Başbakan Bennett’in partisi olan Yamina’dan koalisyona gelen üçüncü darbe olarak görülüyor. Aynı partiden Amcihai Chikli koalisyona hiç katılmamış, Idit Silman ise koalisyondan istifa etmişti. Orbach’ın istifa kararı koalisyonda yer alan Arap asıllı bazı milletvekillerinin geçtiğimiz hafta koalisyon tarafından meclise sunulan Batı Şeria’daki yerleşimcilerin İsrail hukukuna tabi olmasını öngören yasa tasarısının aleyhine oy kullanmasından sonra geldi.

Channel 12’nin yaptığı ankete göre İsraillilerin yüzde 56’sı Bennett hükümetinin “varlığını sürdürmemesi” gerektiğine inanıyor.

İsrail Başbakanı Bennett, basında çıkan muhalefet partisi Likud ile alternatif bir hükümet kurmak için görüştüğü iddialarını yalanladı.

İsrail, Mısır ve AB, Kahire’de İsrail gazının Mısır tesislerinde sıvılaştırılarak Avrupa’ya LNG olarak taşınmasına olanak sağlayacak bir mutabakat zaptı imzaladı.

İsrail Ordusu, iki ülke arasındaki yükselen gerilimin ortasında Lübnan sınırında bir tatbikat düzenleyeceğini açıkladı.

Kariş doğal gaz sahasıyla alakalı tartışmalara yönelik bir açıklama yapan İsrail Başbakanı Bennett, “Lübnan yönetiminin, doğal gazı halkının yararına çıkarmak yerine iç ve dış kavgalarla meşgul olması utanç verici” açıklamasında bulundu.

İsrail, Gazzeliler için çalışma izni kotasını yükseltti. İki bin yeni Gazzeli işçi kabul edilecek. Böylece toplam sayı 14 bine yükselecek.

İsrail, Dünya Kupası sırasında Katar’a gidiş ve dönüşlerde uluslararası uçuşların geçişi için hava sahasını açacak.

İsrail muhalefeti İsrail yargı sisteminde önemli değişiklikler içeren bir yasa tasarısı hazırlıyor. Tasarı yüksek yargı mensuplarının seçiminin, yargı mensuplarının ağırlıkta olduğu komisyondan alınıp meclise verilmesini içeriyor. Yasama ile yargı organları arasındaki dengeyi hükümet lehine ciddi derecede bozacağı tahmin edilen tasarının meclisten geçmesi beklenmiyor ancak Netanyahu’nun İsrail yargı sistemi hakkındaki uzun vadeli planlarına işaret etmesi açısından bu tasarı önemli görülüyor.

Dış Politika Gündemi:

Nükleer müzakerelerde yaşanan tıkanmanın ardından İran-İsrail sahasında farklı gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. İran’da peşi sıra yaşanan şüpheli ölümler ve yangınlar gibi gelişmeler İsrail’in, İran’a yönelik gizli operasyonlar gerçekleştirdiği izlenimini kuvvetlendiriyor. İsrail güvenlik yetkilileri İran konusunda ABD’li yetkililerle uzun süredir temas halindeydi. İsrail hükümeti son döneme kadar ABD yönetiminden gelen talepler sebebiyle İran tehdidine karşı somut bir adım atmaktan geri durmuştu. Ancak müzakerelerin ABD’nin istediği çizgide devam etmemesi üzerine yaşanan bu gelişmeler, ABD’nin İran’a karşı İsrail’in saldırgan bir tavır takınmasına yeşil ışık yakması olarak yorumlanabilir.[1]

İsrail’in bu agresif tavrına İran’ın karşılık vermesi kaçınılmaz olarak görülüyor. İsrail güvenlik yetkilileri İran’ın Türkiye içerisinde İsraillilere yönelik gerçekleştirebileceği bir operasyondan ciddi endişe duyuyor. Öyle ki İsrail Dışişleri Bakanı Lapid ve ilgili güvenlik kurumları Türkiye’de bulunan İsraillilere acilen geri dönme çağrısında bulundu.[2] İsrail tarafı Türkiye’ye yönelik bu seyahat uyarılarının Türkiye Dışişleri Bakanlığı ile koordinatlı olarak yürütüldüğünü savunurken Türkiye Dışişleri Bakanlığının konuyla ilgili açıklamada İsrail’den direkt olarak bahsetmeyerek “bazı ülkelerin seyahat uyarıları” ifadesini kullanması bu koordinasyona işaret eden bir mesaj olarak ele alınabilir.[3]

İsrail’in Lübnan ile tartışmalı deniz bölgesi Kariş’teki sondaj faaliyetleriyle başlayan gerginlik, İran-İsrail hesaplaşması için başka bir arena teşkil edebilir. İsrail Ordusu geçtiğimiz ay gerçekleştirilen tatbikatlarda Lübnan’daki hedeflere yönelik simülasyonlara ağırlık vermişti. Bu hafta ise ordunun Lübnan sınırında bir tatbikat gerçekleştireceği açıklandı. İran ile İsrail arasındaki gerginliğin seyrine göre Lübnan sahasında sıcak çatışmaların görülmesi beklenebilir. Gidişat açısından belirleyici olacak olan ise ABD’nin İran konusundaki tavrı olacaktır.

Biden’ın Ortadoğu gezisinin 13-16 Temmuz tarihlerinde gerçekleşeceği açıklandı. Görüşmelerin sadece petrol piyasasıyla alakalı olmadığı Biden tarafından da teyit edildi. İlişkilerin İsrail-Suudi Arabistan normalleşmesi açısından önemli başlıklar içermesi bekleniyor. ABD’nin vereceği vaatler ve desteklere binaen Suudi Arabistan’ın açıktan katılımıyla İran karşıtı İsrail-Sünni devletler bloğu tamamlanabilir. Bu ülkeler arasında basında sıkça bahsedildiği gibi NATO benzeri bir pakt kurmak henüz çok mümkün gözükmese de savunma alanında iş birliği ve koordinasyonun artması muhtemel gözüküyor. İsrail, hali hazırda İbrahim Anlaşmaları ülkeleriyle savunma alanında çeşitli düzeylerde iş birliği içinde bulunuyor.

Bunlara ek olarak Türkiye-İsrail ilişkileri açısından belirleyici olabilecek bir gelişme daha yaşandı. İsrail, Mısır ve AB, İsrail gazının Avrupa pazarına LNG şeklinde transferi için mutabakat zaptı imzaladı. İsrail gazının transferi noktasında Türkiye’nin rol almaya hazır olduğu Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından sıkça dile getirilmişti. Ancak Doğu Akdeniz’deki Kıbrıs sorunu, deniz sınırı anlaşmazlıkları gibi ihtilaflı meseleler konusunda İsrail’in henüz Türkiye lehine bir tavır takınmaya hazır olmadığı görülüyordu. Bu noktada, doğal gaz transferi açısından Türkiye’nin yer almadığı denklemlerin İsrail için öncelikli olmaya devam ettiği görülmektedir. Ancak LNG şeklinde transferin, maliyetleri nedeniyle gerçekçi bir alternatif olup olmadığı da tartışmaya açık bir konu olarak ele alınabilir.

İç Politika Gündemi:

Geçtiğimiz hafta basında çıkan iddialar gerçeğe dönüştü ve Yamina milletvekili Nir Orbach koalisyondan istifa etti. Böylece mecliste denge, hükümet aleyhine bozuldu (59/120). Hükümetin geleceği daha karamsar bir hal aldı. Öyle ki Başbakan Bennett’in açıklamaları dahi hükümetin geleceği konusunda endişeli olduğuna işaret ediyor.[4]

Referanslar

Share this: